Αλέξανδρος Μπουρδάνος, φοιτητής πολιτικών επιστημών Α.Π.Θ.
Στα χρόνια της οικονομικής κρίσης, μια από τις σημαντικότερες αλλαγές που πραγματοποιήθηκαν στο τραπεζικό σύστημα της χώρας μας είναι ότι από 18 τράπεζες(χωρίς να αναφερθούμε στις συνεταιριστικές τράπεζες)απέμειναν μόλις οι 5. Από αυτές, οι 4 έχουν χαρακτηριστεί από την Τράπεζα της Ελλάδος ως συστημικές. Η μία έχει καταφέρει να κρατήσει την αυτόνομη πορεία της μέσα στα χρόνια. Ο λόγος, για την Attica Bank, η οποία με τον καιρό αντί να θωρακίζεται πλήττεται.
Η Τράπεζα Αττικής ιδρύθηκε το 1925 και από το 1964 άνηκε στην Εμπορική Τράπεζα της Ελλάδος, εκείνη τη χρονιά εισήχθη και στο Χρηματιστήριο. Το 1997 η Εμπορική Τράπεζα μεταβίβασε το πλειοψηφικό πακέτο στο ΤΣΜΕΔΕ και ένα ποσοστό της τάξεως του 20% στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, ενώ το 2002 μεταβίβασε το υπόλοιπο 10% που διέθετε στο Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο. Κάπως έτσι είναι και η βασική του μετοχική σύνθεση μέχρι σήμερα, μόνο που πλέον την πλειοψηφία των μετοχών την έχει ο Ε.Φ.Κ.Α. με ποσοστό 50,6%.
Μια ΑΜΚ που άργησε να γίνει
Το 2013 υπήρχαν σε όλα τα μέσα διθυραμβικά σχόλια σχετικά με την επιτυχία της Τράπεζας Αττικής να ολοκληρώσει την αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, χωρίς τη βοήθεια του ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, και έτσι συνεχίστηκε η αυτόνομη πορεία της τράπεζας. Τότε, τα στελέχη της τράπεζας έκαναν λόγο για επιστροφή της τράπεζας στην κερδοφορία και για αύξηση του μεριδίου της στην αγορά. Αυτός ήταν και ο στόχος της διοίκησης. Τα πράγματα σίγουρα στην αρχή ακολούθησαν αυτή την πορεία, αφού τότε κατάφερε η τράπεζα να κλείσει με αύξηση καταθέσεων κατά 13,5% περίπου και πιο συγκεκριμένα στα 3,32 δις. Ευρώ. Την ίδια περίοδο τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια της τράπεζας έφταναν στο 19 %.
Η κατάσταση σήμερα είναι όμως κατά πολύ χειρότερη. Οι καταθέσεις, σύμφωνα με την έκθεση του 2016, έχουν φτάσει στα 1,83 δις ευρώ και τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια της τράπεζας έχουν φτάσει στο 60%. Σε αυτό έχουν συντελέσει πολλοί παράγοντες τους οποίους θα δούμε αναλυτικά.
Πολύ σημαντικό ρόλο για την πτώση της τράπεζας έπαιξε η δύσκολη Αύξηση Μετοχικού Κεφαλαίου του 2015. Οι δύσκολες οικονομικές συγκυρίες για τη χώρα με τους κεφαλαιακούς περιορισμούς και με τη νέα συμφωνία με τους δανειστές, η οποία έγινε σε μια στιγμή που η χώρα σχοινοβατούσε, δημιούργησαν ένα καινούργιο κλίμα για το τραπεζικό σύστημα. Η εκροή καταθέσεων γιγαντώθηκε και οι τράπεζες κατέφυγαν στον ELA, στον έκτακτο μηχανισμό παροχής ρευστότητας. Έναν βραχνά που δεν έχουν αποφύγει ακόμα και σήμερα. Η συμφωνία προέβλεπε εκτός των άλλων και την αξιολόγηση των τραπεζών από τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό για τις συστημικές τράπεζες και για τις μη συστημικές από την Τράπεζα της Ελλάδος. Τα αποτελέσματα που ανακοινώθηκαν στην 31η Οκτωβρίου του 2015 προέβλεπαν ως δυσμενές σενάριο τις κεφαλαιακές ανάγκες στα 748 εκ. ευρώ.
Για να καλυφθεί αυτή η ΑΜΚ χρειάστηκε αρκετός καιρός, και μάλιστα δόθηκαν αρκετές παρατάσεις από την ΤτΕ, ωστόσο η τράπεζα κατάφερε να καλύψει τα 681 εκατ.. Το βασικό σενάριο καλύφθηκε εντός των χρονιών ορίων που έθεσε η ΤτΕ, Το υπόλοιπο ποσό που απαιτούνταν για την κάλυψη και του δυσμενούς σεναρίου αποκτήθηκε φέτος τον Ιούλιο, δηλαδή 2 σχεδόν χρόνια μετά. Πιο συγκεκριμένα τον Ιούλιο η Άττικα ανακοίνωσε την τιτλοποίηση μη εξυπηρετούμενων δανείων σε δύο ομόλογα αξίας 525 εκ. το πρώτο και 806,2 εκ. το δεύτερο και τη μεταβίβασή τους στην εταιρεία που συνέστησε η τράπεζα για αυτό το σκοπό τη «Θεά Άρτεμις», στην οποία το 80% κατέχει η Aldridge EDC Specialty Finance, έναντι των 70 εκ. ευρώ.
Η συγκεκριμένη ΑΜΚ εκτός των άλλων, βρέθηκε στο στόχαστρο καθώς λίγους μήνες μετά ήρθε στο προσκήνιο ότι 16 από τις εταιρείες που συμμετείχαν στην ΑΜΚ δανειοδοτήθηκαν, είτε άμεσα είτε έμμεσα, από την ίδια την τράπεζα προκειμένου να συμμετάσχουν στην ΑΜΚ. Το πόρισμα του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού (ESM) αποκάλυψε ότι 55,7 εκ. ευρώ προέρχονταν από χορηγήσεις της τράπεζας. Μάλιστα στο στόχαστρο βρέθηκαν και άλλα 85 εκ. ευρώ, καθώς καλύφθηκαν από δημόσιες εταιρείες όπως η ΕΥΔΑΠ ή ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών, παρά τις αντιρρήσεις των Καναδών μετόχων. Το τελευταίο γεγονός αφήνει αρκετά υπονοούμενα για τις σχέσεις της τράπεζας με την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ.
Είναι γνωστές, άλλωστε, οι δηλώσεις κυβερνητικών αξιωματούχων σχετικά με τις προθέσεις να βοηθήσουν την Τράπεζα Αττικής να διατηρήσει την αυτονομία της για να εκτελέσει τα σχέδια της κυβέρνησης προς ένα παράλληλο τραπεζικό σύστημα μη εποπτευόμενο από τον ESM και την ΕΚΤ. Επίσης, το όνομα της τράπεζας ενεπλάκη και σε σκάνδαλο με μεγάλο εργολάβο, φιλικό προς την κυβέρνηση και στον οποίο έχουν ανατεθεί μεγάλα έργα της χώρας. Στο συγκεκριμένο έχουν δοθεί πολλά δάνεια χωρίς να υπάρχουν καλύψεις, αλλά και πολλές εγγυητικές επιστολές κατά την ανάληψη της εξουσία από το ΣΥΡΙΖΑ.
Οι σχέσεις της τράπεζας με την Κυβέρνηση έχουν γίνει πολλές φορές αντικείμενο συζητήσεων στη Βουλή και αντικείμενο διαφωνιών μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης. Όλα αυτά δημιουργούν ένα κλίμα αστάθειας για την τράπεζα, η οποία από το 2013 και μετά παρουσιάζει κάθε χρόνο ζημιές και δεν καταφέρνει να φέρει σε πέρας το επιχειρησιακό της πλάνο. Βέβαια οφείλουμε να ομολογήσουμε την αιμορραγία που υπάρχει στην αγορά λόγω της οικονομικής κατάστασης και γενικότερα την πτώση των καταθέσεων συνολικά.
Οι επόμενες κινήσεις
Μεγάλες αλλαγές όμως έγιναν εντός του 2017. Η τράπεζα σε μία προσπάθεια καλύτερης διαχείρισης του δικτύου καταστημάτων της έκλεισε 7 καταστήματα σε όλη την Ελλάδα και έφερε καινούργιες συμβάσεις εργασίας, για να καταφέρει να μειώσει κατά 33 εκ. τα λειτουργικά της έξοδα. Η τράπεζα κάνει αρκετά βήματα για να ξεχάσει το παλιό της παρελθόν, αλλά και να δώσει μια νέα πνοή που θα σηματοδοτεί τη νέα εποχή. Κάνει συνεχώς κινήσεις εκσυγχρονισμού, όπως η αλλαγή του ebanking με την κατάργηση των λιστών TAN, και η αναζήτηση για στρατηγικό επενδυτή. Αυτό μάλιστα έχει σημαντική βαρύτητα.
Ο πρόεδρος της Attica κύριος Ρουμελιώτης, συνεχώς βρίσκεται σε συζητήσεις με χρηματοπιστωτικούς φορείς στο εξωτερικό και πιο συγκεκριμένα στο Παρίσι και στις Η.Π.Α. Άλλωστε έχει οριστεί από το καλοκαίρι σύμβουλος της τράπεζας η Rothschild, η οποία και επέδειξε στη διοίκηση της τράπεζας την είσοδο ενός στρατηγικού επενδυτή στην τράπεζα, ο οποίος και θα συμμετάσχει στην επερχόμενη ΑΜΚ των 200 εκ. ευρώ. Η τράπεζα κατέχει προνομιούχες μετοχές του Δημοσίου ύψους 100 εκ. Ευρώ, και η Eurobank ύψους 1,3 δις ευρώ, η οποία θα αποπληρώσει με ομόλογο. Η ΑΜΚ θα βοηθήσει στην κάλυψη των μετοχών αυτών αλλά και στον απαραίτητο εκσυγχρονισμό που χρειάζεται η τράπεζα.
Σε αυτό το δύσκολο σημείο που βρίσκεται η τράπεζα η είσοδος ενός στρατηγικού επενδυτή φαντάζει πιο αναγκαία από ποτέ. Μια πιθανή αύξηση του ποσοστού που κατέχει ο ΕΦΚΑ στην τράπεζα, ίσως κινήσει τους ασκούς του Αιόλου καθώς ίσως βρεθεί αντίθετη με τις κοινοτικές οδηγίες περί ανταγωνισμού. Ωστόσο, και να μην τεθεί θέμα παράβασης, η τράπεζα χωρίς στρατηγικό επενδυτή δύσκολα θα καταφέρει να ακολουθήσει μια ανεξάρτητη πορεία. Σήμερα μετά και την τιτλοποίηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων το ποσοστό τους έχει πέσει στο 37%. Η τράπεζα θα οδηγηθεί σε μια ΑΜΚ για να αποπληρωθούν με μετρητά οι προνομιούχες του Δημοσίου και όχι με ομόλογο που έχει αρκετά αυξημένο επιτόκιο, ακολουθώντας διαφορετικό δρόμο από αυτόν που αποφάσισε η Eurobank. Άλλωστε είναι αναγκαία η αποπληρωμή τους, καθώς από το 2018 οι μετοχές αυτές δε θα προσμετρούνται στα εποπτικά κεφάλαια. Η επόμενη ΑΜΚ λοιπόν και η έκβασή της θα δείξουν το μέλλον της τράπεζας, το αν θα υπάρχει την επόμενη ημέρα και αν θα συνεχίσει να υπάρχει στο μεριδιακό περιθώριο.
Πηγές
http://www.euro2day.gr/news/enterprises/article/1574657/ti-eide-h-rothschild-sthn-attica-bank.html
http://www.capital.gr/oikonomia/3088224/epituxis-i-amk-tis-attica-bank
Thank you for your sharing. I am worried that I lack creative ideas. It is your article that makes me full of hope. Thank you. But, I have a question, can you help me?