Το ηλεκτρονικό εμπόριο είναι μία από τις πιο ευρέως διαδεδομένες έννοιες στην σύγχρονη εποχή. Αναλυτικότερα, το ηλεκτρονικό εμπόριο είναι η ανταλλαγή πληροφορίων μέσω ηλεκτρονικών δικτύων και σε οποιοδήποτε σημείο της εφοδιαστικής αλυσίδας. Μπορεί να λάβει χώρα είτε στο εσωτερικό της επιχείρησης, είτε μεταξύ επιχειρήσεων και καταναλωτών είτε μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικού τομέα.

Επομένως, το ηλεκτρονικό εμπόριο περιλαμβάνει δραστηριότητες πριν και μετά την πώληση προϊόντων και υπηρεσιών κατά μήκος της εφοδιαστικής αλυσίδας. Σκοπός του είναι να ικανοποιήσει τις επιθυμίες και από τις δύο πλευρές: του προμηθευτή και του πελάτη. Ιδανική περίπτωση είναι η προσφορά καλύτερης ποιότητας αγαθών και υπηρεσιών με όσο το δυνατόν μικρότερο κόστος.

Ιστορική Ανάδρομη

Για να κατανοήσουμε τις ρίζες του ηλεκτρονικού εμπορίου θα χρειαστεί να ανατρέξουμε στον 19οαιώνα, στην γέννηση της έννοιας αυτής. Όσο περίεργο και αν ακούγεται, ο τηλέγραφος εκείνη την εποχή συγκρότησε τις βάσεις για την δόμηση του σύγχρονου εμπορίου. Η ανάπτυξη και η διάδοση του, όμως, ήταν αποτέλεσμα του διαδικτύου (Internet) και των χαμηλών τιμών σε hardware υλικό. O συνδυασμός αυτών των δύο ώθησε μεγάλες και μικρές επιχειρήσεις να χρησιμοποιήσουν έναν νέο τρόπο εμπορικών συναλλαγών.

Το πρώτο δίκτυο, το ARPANET, κατασκευάστηκε από το Πεντάγωνο το 1969 για την επικοινωνία μεταξύ οργανισμών για θέματα άμυνας. Στη συνέχεια, αναπτύχθηκε η IP (Internet Protocol) τεχνολογία για τον προσδιορισμό νέου τρόπου διαχείρισης και αποστολής ηλεκτρονικών μηνυμάτων. Tο 1977 επινοήθηκε το TCP/IP επιτρέποντας στους χρήστες να συνδέονται από διαφορετικά δίκτυα στο ARPANET, το γνωστό σήμερα ως Internet. Αργότερα, το 1985 η NSF (National Science Foundation) υλοποίησε πρόγραμμα που παρείχε πρόσβαση στο Internet από διαφορετικές περιοχές των ΗΠΑ. Ο σκελετός του προγράμματος αυτού, το NSFNET, ενσωματώθηκε πολύ γρήγορα από εκπαιδευτικούς οργανισμούς, κυβερνητικές υπηρεσίες και διεθνείς οργανισμούς έρευνας. Στον αντίποδα, η ελλιπής χρηματοδότηση του ARPANET επίσπευσε την διακοπή του από την Υπηρεσία Επικοινωνιών Άμυνας.

Από το 1990 και έπειτα, το Διαδίκτυο παρουσίασε μία αλματώδη αύξηση στην εμβέλεια του λόγω του World Wide Web (W3). O W3 προσφέρει απλότητα και αμεσότητα κατά την πρόσβαση των χρηστών σε πληροφορίες και δεδομένα. Δηλαδή, καθιστά εφικτή την πρόσβαση σε διαδικτυακές πληροφορίες χωρίς να υπάρχουν περιορισμοί, όπως αυτοί της γεωγραφικής τοποθεσίας. Φυσικό επακόλουθο της εξάπλωσης του διαδικτύου ήταν η ανάπτυξη επιχειρησιακών εφαρμογών βασισμένων σε ηλεκτρονικά μέσα. Η ρηξικέλευθη συνεργασία του διαδικτύου με τις επιχειρησιακές εφαρμογές λειτούργησε ως ορμητήριο για την πορεία του συγχρόνου ηλεκτρονικού εμπορίου.

«Ηλεκτρονικό επιχειρείν»

Συχνά, υπάρχει η τάση να δημιουργείται σύγχυση ανάμεσα στους όρους «ηλεκτρονικό εμπόριο» και «ηλεκτρονικό επιχειρείν». Το ηλεκτρονικό επιχειρείν δεν περιλαμβάνει μόνο την πώληση και αγορά αγαθών και υπηρεσιών. Επιπροσθέτως, αφορά την εξυπηρέτηση πελατών, την συνεργασία με επιχειρηματικούς εταίρους και την πραγματοποίηση ηλεκτρονικών συναλλαγών στο εσωτερικό ενός οργανισμού. Κατά κοινή ομολογία, διευρύνει τον ορισμό του ηλεκτρονικού εμπορίου.

Κατά την διάρκεια της ψηφιακής εποχής, το ηλεκτρονικό επιχειρείν μετατράπηκε σε ένα «επιχειρησιακό εργαλείο». Δηλαδή, η χρήση αυτού οδήγησε σε δημιουργία νέων ευκαιριών και δυνατοτήτων για τους ανθρώπους και κατ’ επέκταση για τις επιχειρήσεις. Ταυτόχρονα, συνέβαλε στην εναρμόνιση των ανθρώπων με τις νέες τεχνολογίες μέσω ηλεκτρονικών αγορών, ηλεκτρονικών υπηρεσιών και πολλών άλλων δραστηριοτήτων.

Ηλεκτρονικό Εμπόριο & Οφέλη για τις Επιχειρήσεις

Οι επιχειρήσεις δεν αργήσαν να αντιληφθούν τα οφέλη που μπορεί να αποκομίσουν από την συνετή αξιοποίηση του ηλεκτρονικού εμπορίου. Απόρροια αυτού ήταν η υιοθέτηση των διαδικτυακών συναλλαγών με ταχύτατους ρυθμούς. Ένα από τα πιο ουσιώδη προτερήματα του ηλεκτρονικού εμπορίου είναι η πρόσβαση σε νέες αγορές και η εύκολη διεύρυνση τους. Ειδικότερα, οι επιχειρήσεις που ασχολούνται με διαδικτυακές δραστηριότητες δεν υπόκεινται σε φυσικούς περιορισμούς. Με αυτόν τον τρόπο, μπορούν να προσελκύσουν καταναλωτές σε παγκόσμιο επίπεδο, πέρα από τα όρια της τοπικής αγοράς.

Ο πρωτεύων στόχος μιας επιχείρησης είναι η ελαχιστοποίηση των εξόδων των δραστηριοτήτων της. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί σε μεγάλο βαθμό με το ηλεκτρονικό εμπόριο. Το ανθρώπινο δυναμικό μίας επιχείρησης που πραγματοποιεί ηλεκτρονικές συναλλαγές είναι ελάχιστο, καθώς δεν χρειάζεται να απασχολεί αρκετούς υπαλλήλους. Από αυτήν την διαπίστωση συνάγεται εύκολα το συμπέρασμα ότι τα έξοδα του προσωπικού είναι σαφώς λιγότερα. Αυτό επιτρέπει στην επιχείρηση να αφιερώνει το ποσό αυτό που εξοικονομεί στη βελτίωση της επίδοσης λειτουργίας και αποτελεσματικότητάς της.

Κατά κοινή ομολογία, η συμπεριφορά του καταναλωτή χαρακτηρίζεται ως η «πεμπτουσία» της επιχείρησης, αφού επηρεάζει άμεσα την λειτουργία της. Το ηλεκτρονικό εμπόριο περιλαμβάνει μεθόδους παρακολούθησης της συμπεριφοράς αυτής, με την μέθοδο cookies να πρωταγωνιστεί στον χώρο των διαδικτυακών ιστοτόπων. Τα cookies διευκολύνουν τις επιχειρήσεις στην αποθήκευση εξατομικευμένων πληροφοριών για κάθε καταναλωτή, όπως το user ID του και το session ID του. Επίσης, εποπτεύουν την συχνότητα με την οποία επισκέπτεται κάποιος την ιστοσελίδα, αλλά και τις προτιμήσεις του σε αυτήν. Τα συμπεράσματα που εξάγονται από όλες αυτές τις πληροφορίες κατευθύνουν την επιχείρηση, όσον αφορά την στρατηγική μάρκετινγκ που θα ακολουθήσει. Αξίζει να σημειωθεί ότι η αποθήκευση των πληροφοριών του καταναλωτή πραγματοποιείται μόνο εφόσον έχει δώσει ο ίδιος την συγκατάθεση του.

Οι Διαδικτυακές Απάτες

Ωστόσο δεν ζούμε σε μια ουτοπική κοινωνία. Κανένας δεν μπορεί να αμφισβητήσει την ύπαρξη εμποδίων που παρακωλύουν την ομαλή διαδικασία του ηλεκτρονικού εμπορίου. Μάλιστα, αναφορές που παραδόθηκαν στον Συνήγορο του Καταναλωτή το 2020 φανέρωσαν αύξηση των διαδικτυακών απατών κατά 14,1 % σε σχέση με το 2019!

Ένα από τα συχνότερα φαινόμενα απάτης ηλεκτρονικού εμπορίου είναι τα «προϊόντα κράχτες». Ειδικότερα, αυτό συμβαίνει όταν επιχειρήσεις – συνήθως ηλεκτρονικής μορφής – προσφέρουν προϊόντα τεχνολογίας σε αρκετά χαμηλές τιμές σε σχέση με τον ανταγωνισμό. Απότοκο αυτού είναι η προσέλκυση μεγάλου αριθμού πελατών, οι οποίοι και παραγγέλνουν τα αντίστοιχα προϊόντα. Οι πελάτες, παρότι έχουν καταβάλει πλήρες ή μέρος του τιμήματος πληρωμής, σχεδόν πότε δεν καταφέρνουν να παραλάβουν τα προϊόντα τους. Αυτό συμβαίνει διότι οι επιχειρήσεις διαρκώς μεταθέτουν τις ημερομηνίες παράδοσης τους σε μελλοντικές, χωρίς όμως να τις τηρούν. Να σημειωθεί ότι η χρηματική απώλεια που αναλογεί σε κάθε άτομο μπορεί να κυμανθεί από 200 μέχρι 1000 ευρώ!

Χαρακτηριστική περίπτωση αποτελεί το e-shop «MOBILEPOINT.GR». Περί τίνος πρόκειται; Ο καταναλωτής παράγγελνε προϊόντα της επιλογής του από το ηλεκτρονικό κατάστημα της επιχείρησης, η οποία στην συνέχεια επιβεβαίωνε την παραγγελία. Έπειτα ακολουθούσαν αλλεπάλληλες αναβολές στις ημερομηνίες παράδοσης των παραγγελθέντων προϊόντων. Η επιχείρηση επικαλέστηκε  καθυστερήσεις παράδοσης προϊόντων  από τους προμηθευτές τους λόγω εγκλεισμού κατά την διάρκεια της πανδημίας. Έτσι προσπαθούσε να καθησυχάσει τους καταναλωτές και υποστήριζε ότι θα τους επιστρέψουν τα χρήματα τους σε διάστημα τεσσάρων εργάσιμων ημερών. Μετά την δημοσιοποίηση του περιστατικού από έναν υψηλό αριθμό καταναλωτών στον Συνήγορο του Καταναλωτή, το ηλεκτρονικό και φυσικό κατάστημα έκλεισε.

Το νοσηρό αυτό φαινόμενο αναδύεται σημαντικά και μέσω της απάτης με παραβίαση και έλεγχο λογαριασμού (ΑΤΟ). Δυστυχώς, η διεργασία αυτή είναι αρκετά απλή. Οι δράστες επιτίθενται μέσω ηλεκτρονικού ψαρέματος (phishing), κακόβουλου λογισμικού και άλλων εργαλείων, προκειμένου να υποκλέψουν τα στοιχεία σύνδεσης του χρήστη. Αυτό θα τους δώσει πρόσβαση στον έλεγχο του λογαριασμού ηλεκτρονικού εμπορίου του θύματος. Με την παραβίαση του λογαριασμού ενδέχεται να μεταφέρουν χρήματα, να πραγματοποιήσουν αγορές ή συναλλαγές εις βάρος του συγκεκριμένου χρήστη.

Επίλογος

Γίνεται, επομένως, εύκολα αντιληπτό ότι το ηλεκτρονικό εμπόριο είναι κύριο και διαχρονικό – θα έλεγε κανείς – μέσο ανάπτυξης της ηλεκτρονικής αγοράς. Παρόλο που ήδη προσφέρει νέες διεξόδους στους καταναλωτές και στις επιχειρήσεις, υπάρχουν πολλά περιθώρια ακόμα για βελτίωση και εξέλιξη του.

Πηγές:

okeanis.lib.teipir.gr, dione.lib.unipi.gr, dspace.lib.uom.gr,  euro2day.gr, kathimerini.gr, lawgr.eu

 

 

Απάντηση