Τα τελευταία χρόνια, εκδηλώθηκε πληθώρα «τεχνολογικών σκανδάλων» λόγω της ραγδαίας ανάπτυξης της τεχνολογίας και της ευρείας εξάπλωσης του διαδικτύου. Τα σκάνδαλα αυτά σχετίζονται με επιχειρήσεις και πρόσωπα που λειτουργούν στο χώρο της τεχνολογίας από τα τέλη της δεκαετίας του ’90 εξαιτίας της φούσκας των εταιριών υψηλής τεχνολογίας (dot-com bubble). Όταν «έσκασε» η dot-com bubble , έγινε αντιληπτή η δήλωση ψευδών λογιστικών στοιχείων πολλών τεχνολογικών εταιριών-τιτάνων, όπως της Worldcom και της Enron, τα οποία σχολιάστηκαν τόσο από τον τότε πρόεδρο Μπους που ζήτησε διεξαγωγή εξονυχιστικής έρευνας όσο και από άλλους πολιτικούς, όπως ο Έλληνας τότε υπουργός οικονομίας κ. Νίκος Χριστοδουλάκης. Ο τελευταίος ανέφερε πως «δεν υπάρχουν αεροστεγείς οικονομίες, οπότε απαιτείται διαρκής ετοιμότητα και προσαρμοστικότητα έτσι ώστε να διασφαλιστεί εγκαίρως η θεσμική ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας και οι μηχανισμοί ανταπόκρισης σε διεθνείς διακυμάνσεις».
Ποια είναι η εταιρία WorldCom
1983: Οι επιχειρηματίες Μάρεϊ Γουάλντομ και Γουίλιαμ Ρέκτορ σχεδιάζουν τη δημιουργία εταιρείας παροχής υπεραστικών υπηρεσιών τηλεπικοινωνίας χαμηλού κόστους (Long-Distance Discount Service, LDDS).
1992/1998: H LDDS εξαγοράζει και ενοποιεί τις δυνάμεις της με τις εταιρείες: Advanced Telecommunications Corp., MFS Commυnications Company Inc., MCI Communications Corp. κ.ά. Με την εξαγορά της Williams Telecommunications Group Inc., αντί 2,5 δισ. δολαρίων μετονομάζεται σε WorldCom Inc. και μετατρέπεται στη δεύτερη μεγαλύτερη εταιρεία υπεραστικών και διεθνών τηλεφωνικών συνδέσεων των ΗΠΑ.
11 Μαρτίου 2002: H αμερικανική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς απαιτεί από τη WorldCom λεπτομερείς πληροφορίες για τις μεθόδους λογιστικής που απέκρυπταν ζημίες ύψους 1,22 δις. δολαρίων σε διάστημα 12 μηνών από το 2001. Η επιχείρηση ανακοίνωσε ότι ύστερα από εσωτερική έρευνα που πραγματοποίησε διαπίστωσε ότι τα αποτελέσματα του Ιανουαρίου 2001 -Μάρτιο 2002 ήταν φουσκωμένα κατά 3,85 δισ. δολάρια. Αρα τα κέρδη των 1,4 δισ. δολαρίων που είχε ανακοινώσει για την περσινή χρονιά καθώς και τα κέρδη των 130 εκατ. δολαρίων που είχε εμφανίσει το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους ήταν πλασματικά. Με το ξέσπασμα του σκανδάλου τίθεται υπό αμφισβήτηση η επιβίωση τόσο της Worldcom όσο και της MCI, του κολοσσού των υπεραστικών συνδέσεων στις ΗΠΑ, που εξαγόρασε η πρώτη το 1998. Ο πρόεδρος της Επιτροπής Χάρβεϊ Πιτ εξήγησε ότι «η προσφυγή στη δικαιοσύνη για απάτη έγινε για να αποφευχθούν τυχόν αποκρύψεις εγγράφων, μαγειρέματα των παγίων της εταιρείας και παχυλά εφάπαξ σε στελέχη και στόχος των αρχών είναι να αποκαταστήσουν τη δικαίως κλονισθείσα εμπιστοσύνη των πολιτών γι’ αυτά που ακούν και διαβάζουν».
30 Απριλίου 2002: O διευθύνων σύμβουλος της WorldCom, Μπέρναρντ Εμπερς, υποβάλλει παραίτησή λόγω της κατάρρευσης της τιμής της μετοχής της και της απόφασης της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς να προχωρήσει σε εξονυχιστική έρευνα για τη χορήγηση προσωπικών δανείων του από την εταιρεία. Αποκαλύφθηκε ότι είχε λάβει προσωπικό δάνειο 408 εκατ. δολαρίων από την εταιρεία για να πληρώσει μετοχές της που είχε αγοράσει σε «φουσκωμένη» τιμή. Το 2005 καταδικάστηκε για συνωμοσία και απάτη χωρίς το δικαίωμα αναστολής μέχρι τα 85 του χρόνια, το 2028. O αντιπρόεδρος της εταιρείας, Τζον Σίντμορ, αναλαμβάνει τη διοίκηση.
10 Μαΐου 2002: H Standard & Poor’s υποβαθμίζει την πιστοληπτική ικανότητα της WorldCom σε επίπεδο junk. Ταυτόχρονα, η χρηματιστηριακή αξία της εταιρείας είχε συρρικνωθεί από τις αρχές του έτους κατά 94% από το «peak» του 1999. Ειδικότερα, η αξία της εταιρείας είναι κατώτερη του ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων, ενώ τον Ιούνιο του 1999 είχε εκτοξευθεί στα 115,3 δισ. δολάρια, με την τιμή της μετοχής της να ανέρχεται τότε στα 62 δολάρια έναντι μόλις 26 σεντς τον Μάη του 2002. Γι’ αυτό, πολλοί αναλυτές συνέχιζαν να συστήνουν τη μετοχή της επιχείρησης κρίνοντάς την ελκυστική. Ωστόσο, η κατακόρυφη πτώση της μετοχής της εταιρίας, είχε καταστροφικές συνέπειες για τον τεράστιο αριθμό επενδυτών. Οι τεράστιες χρηματικές απώλειες που προκάλεσε το σκάνδαλο αυτό, το ανεβάζουν στην πρώτη θέση της καταμέτρησης από το CNET. Στην ίδια λίστα, η περίπτωση της ENRON βρίσκεται στην 5η θέση.
13 Μαΐου 2002: H Standard & Poor’s εξαιρεί τη WorldCom από τον δείκτη S&P 300.
15 Μαΐου 2002: H WorldCom ανακοινώνει ότι θα εξαντλήσει τραπεζικές πιστώσεις, ύψους 2,65 δισ. δολαρίων, ενώ θα διαπραγματευτεί νέο δάνειο 5 δισ. Δολαρίων για την κάλυψη λειτουργικών της εξόδων. Ανακοίνωσε επίσης ότι μπορεί να παραγράψει 50,6 δισ. δολάρια σε φήμη και πελατεία και άλλα άυλα περιουσιακά στοιχεία, καθώς και ότι μπορεί να προχωρήσει σε εκ νέου αποτίμηση της αξίας των ακινήτων, των εργοστασίων και του εξοπλισμού της. Μια τέτοια επιβάρυνση θα είναι σχεδόν ίσου μεγέθους με το ΑΕΠ της Ουγγαρίας και της Τσεχίας για το 2001, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ.
25 Ιουνίου 2002: H διοίκηση της WorldCom απολύει τον οικονομικό διευθυντή της, Σκοτ Σάλιβαν (δεύτερο εξιλαστήριο θύμα μετά τον κ. Εμπερς), αφού αποκαλύπτει την εφαρμογή αμφιλεγόμενης λογιστικής πρακτικής και ανακοινώνει την κατάργηση 17.000 θέσεων εργασίας ή το 20% του εργατικού της δυναμικού σε μια προσπάθεια εξοικονόμησης ποσού 900 εκατ. δολ. ΗΠΑ σε χρονικό διάστημα ενός έτους.
Η μέθοδος που ακολούθησε η εταιρία κολοσσός
Ο γενικός οικονομικός διευθυντής, Σκοτ Ντ. Σάλιβαν, χάρασσε και εφήρμοζε την τελευταία 7ετία περίπου, τη χρηματοεπενδυτική πολιτική της επιχείρησης, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις που, μέσω εξαγορών και συγχωνεύσεων, την ανέδειξαν σε διεθνή κολοσσό. H μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε για την παραποίηση των ισολογισμών αφορά την ένταξη ορισμένων δαπανών, όπως για τη συντήρηση των δικτύων, σε άλλες κατηγορίες, με το «βάπτισμά» τους σε «επενδύσεις», με αποτέλεσμα την απόκρυψη μέρους του λειτουργικού κόστους της εταιρείας. Με αυτόν τον τρόπο, η εταιρία κατάφερε να αυξήσει τόσο το καθαρό εισόδημά της (τα έξοδα υποεκτιμήθηκαν) όσο και τα περιουσιακά της στοιχεία (με την κεφαλαιοποίηση των εξόδων να εμφανίζεται ως επένδυση). Μέσα στο πέρασμα του χρόνου, βέβαια, τα καθαρά έσοδα θα μειώνονταν λόγω των αποσβέσεων των παγίων, ώστε να καταφέρει η WorldCom να μοιράσει τα τρέχοντα έξοδά της σε μία περίοδο 10 ετών ή και παραπάνω πριν γίνει αντιληπτή η απάτη. Έτσι, και η δεύτερη σε μέγεθος, μετά την ΑΤ&Τ, εταιρεία τηλεπικοινωνιών των ΗΠΑ είχε χρησιμοποιήσει μεθόδους «δημιουργικής λογιστικής» για να διατηρήσει την ελκυστικότητα της οικονομικής της εμφάνισης.
Ποιοι χάνουν, ποιοι κερδίζουν
Οι Δημοκρατικοί φωνάζουν : Το κόμμα των Δημοκρατικών σκόπευε να χρησιμοποιήσει το σκάνδαλο της WorldCom ως πολιτικό «όπλο» εναντίον της τότε κυβέρνησης του Μπους βασιζόμενο στη διαφθορά του επιχειρηματικού κόσμου των ΗΠΑ προκειμένου να επωμιστούν προς όφελός τους την όλο και μεγαλύτερη έλλειψη εμπιστοσύνης της κοινής γνώμης απέναντι στις μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες. Έπειτα από την 11η Σεπτεμβρίου ήταν εξαιρετικά δύσκολο για τους Δημοκρατικούς να «κλονίσουν» τα υψηλά ποσοστά αποδοχής τα οποία απολάμβανε ο κ. Μπους από την αμερικανική κοινή γνώμη. Συνεπώς, έπρεπε να πείσουν τους ψηφοφόρους ότι οι εκλογές σχετίζονται με την ευρωστία των ΗΠΑ και την ανάγκη για τιμιότητα στα οικονομικά δρώμενα με την εξάλειψη των επιχειρηματικών παρανομιών.
Οι Ευρωπαίοι το σκέφτονται : Η ΕΕ τα τελευταία χρόνια εστιαζόταν στη μίμηση του αμερικανικού μοντέλου. Με τα κέρδη της WorldCom όμως να έχουν εξαφανιστεί, την Enron χρεοκοπημένη και την ελεγκτική της εταιρεία Arthur Andersen καταδικασμένη για παρακώλυση του έργου της Δικαιοσύνης, οι Ευρωπαίοι έχουν αλλάξει κατεύθυνση. Οι εξελίξεις έστρεψαν την ΕΕ στα διεθνή λογιστικά πρότυπα (IAS) τα οποία είναι υποχρεωτικά για τις περισσότερες από τις 6.000 εισηγμένες στο χρηματιστήριο ευρωπαϊκές εταιρείες από το 2005 και υποχρεώνουν τις εταιρείες να αναφέρουν ενοποιημένα στους ισολογισμούς τους ιδιωτικούς συνεταιρισμούς τους και βασίζονται σε γενικότερες «αρχές» αντί σε λεπτομερειακούς κανόνες.
Η ανάμειξη της Arthur Andersen: Μετά την ανακοίνωση του σκανδάλου της Enron και την ανάληψη μέρους της ευθύνης από την ελεγκτική εταιρεία Arthur Andersen ήρθε στο φως και η περίπτωση της WorldCom για να καταστρέψει τελείως την φήμη και υπόληψη της ελεγκτικής εταιρείας, καθώς αυτή ήταν η υπεύθυνη για τον έλεγχο των λογιστικών βιβλίων της Worldcom. Παρά την άρνηση της πάλαι ποτέ ισχυρής ελεγκτικής εταιρείας Andersen για ανάμειξη στην παραποίηση των οικονομικών αποτελεσμάτων δεν έγινε πιστευτή από κανέναν, ενώ χρέη ορκωτών λογιστών ανέλαβε για την εταιρία η KPMG που διενήργησε συνολικούς ελέγχους των ισολογισμών της του 2001 και 2002.
Συμπεράσματα
Τελικά η Worldcom αδυνατώντας πλέον να μειώσει το υπέρογκο χρέος που την βάρυνε ύψους 41 δις δολαρίων κηρύττει πτώχευση. Όπως κατατέθηκε στην αίτηση προστασίας έναντι των πιστωτών της το ενεργητικό της άγγιζε τα 107 δις δολάρια, ποσό που ξεπερνούσε κατά πολύ αυτό της περίπτωσης της Enron (σε απόλυτους αριθμούς επρόκειτο για ένα σκάνδαλο εξαπλάσιο του σκανδάλου της Enron), και έτσι η Worldcom παρέμεινε στην ιστορία ως η μεγαλύτερη χρεοκοπία. Αυτή έρχεται να κλονίσει τον θεμέλιο λίθο του αμερικανικού, και όχι μόνον, καπιταλιστικού συστήματος, ήτοι την έννοια της «εμπιστοσύνης». Αυτό συμβαίνει, γιατί το καπιταλιστικό σύστημα είναι «built otrust», στηρίζεται δηλαδή στην εμπιστοσύνη, που προϋποθέτει τη διαφάνεια, τη διαφύλαξη του κύρους των επιχειρήσεων και των στελεχών και την ακεραιότητα των ελεγκτικών μηχανισμών. Απ’ ό,τι αποδεικνύεται όμως, μετά και την ομολογία της WorldCom, ο μηχανισμός των λεγομένων «checks and balances», δηλαδή των αλληλοελέγχων και της διατήρησης των ισορροπιών ανάμεσα στη νομοθετική, την εκτελεστική και τη δικαστική εξουσία, που αποτελεί τον θεμέλιο λίθο του πολιτικού συστήματος των ΗΠΑ, δεν έχει εφαρμοσθεί με επιτυχία στο οικονομικό τους σύστημα. H κρίση έχει επίσης οδηγήσει στη σύλληψη αρκετών υψηλά ιστάμενων στελεχών, με την κατηγορία της απάτης, ενώ το σοκ ήταν τρομερό για όλο τον κόσμο εξαιτίας της πρωτοφανούς έκτασης της λογιστικής απάτης.
ΠΗΓΕΣ:
http://www.investopedia.com/terms/w/worldcom.asp
http://www.accounting-degree.org/scandals/
http://money.cnn.com/2002/07/19/news/worldcom_bankruptcy/
http://www.ecommercetimes.com/story/45542.html
Click to access LydianouParaskeuoulaMsc2013.pdf
http://www.euro2day.gr/
http://www.naftemporiki.gr/finance/story/36470/worldcom-inc-oikonomiko-skandalo-upsous-tessaron-dis-dol
http://www.kathimerini.gr/
http://tvxs.gr/news/sci-tech/
http://www.tovima.gr/
