Καιρό τώρα ήθελα να γράψω κάτι για αυτό το θέμα. Θα προσπαθήσω να είμαι όσο πιο περιεκτικός γίνεται, αλλά όχι και σύντομος.

Καταρχάς μία απλή αναφορά στα “επιτεύγματα” του ελληνικού τουρισμού, για τα οποία μας έχουν ζαλίσει εδώ και τρία χρόνια τα διάφορα media.Όλα είναι θέμα γενικότερης αντίληψης όπως για παράδειγμα, πόσο “ζυγίζει” το τουριστικό προϊόν “Ελλάδα”. Μία απλή έρευνα στοιχείων, δείχνει ότι οι Βαλεαρίδες νήσοι στην Ισπανία (Μαγιόρκα, Μινόρκα Ίμπιζα), μόλις 1500 χλμ δυτικά από τις ακτές μας, έχουν περίπου όσο ετήσιο τουρισμό έχει όλη η Ελλάδα συνολικά! Και τα τρία νησιά μαζί, είναι όσο τα τρία πέμπτα της Κρήτης και με παρόμοια μορφολογία! Δεν υπολογίζουμε τουρισμό Βαρκελώνης, Καναρίων νήσων, Μαδρίτης και όλης της ακτογραμμής της Ισπανίας στην Μεσόγειο. Η σύγκριση είναι δραματική. Τι λέει αυτό; Ότι από τουρισμό, δεδομένου των μεγεθών που μας έτυχε να διαχειριστούμε, είμαστε τουλάχιστον για κλάματα. Δηλαδή η βαριά μας βιομηχανία είναι για κλάματα από πλευράς όγκου, όταν τεθεί υπό σύγκριση.

Όλα αυτά τα λέω για να έχουμε μία τάξη των μεγεθών και για να δούμε ότι εκμεταλλευόμαστε κατ’ελάχιστο το γεωγραφικό πλεονέκτημα της χώρας και το φυσικό της κάλλος. Έστω όμως και αυτό το “κατ’ελάχιστο” που έρχεται στην χώρα μας, τι οικονομικό όφελος μας αφήνει; Ακούμε συνέχεια ότι ο τουρισμός συμβάλλει πάρα πολύ σημαντικά στο ΑΕΠ, γύρω στο 20% ,όταν ουσιαστικά, το τουριστικό όφελος θα μπορούσε να είναι τουλάχιστον 3πλάσιο, μην πω 10πλάσιο! Πώς; Προφανώς α) αν είχαμε μεγαλύτερα αεροδρόμια β) περισσότερα ξενοδοχεία γ) τουρισμό όλο τον χρόνο.

Ο τουρίστας εδώ και 7-8 χρόνια ιδίως, προτιμάει (ή των ωθούν οι tour operators) το all inclusive. Πετάει με τα αεροπλάνα του tour operator (χαμένο εισόδημα για την εγχώρια αεροπορική εταιρεία), ανεβαίνει στο πούλμαν που μισθώνει κοψοχρονιά ο tour operator (χαμένο εισόδημα ο ταξιτζής και ο ενοικιαστής αυτοκινήτων), πηγαίνει στο ξενοδοχείο που τον μαντρώνει ο tour operator (χαμένο εισόδημα για μικρά τοπικά καταλύματα), ξενοδοχείο που θα ανήκει σε πολυεθνική, ή ακόμα και στον ίδιο τον tour operator. Εκεί θα φάει (χαμένο εισόδημα για τις ταβέρνες και τα τοπικά μαγαζιά με μικρογεύματα), εκεί θα πιεί (χαμένο εισόδημα για τα τοπικά μπαρ). Και μετά από μία εβδομάδα, αλλαγή πελατών.

Θα πει κανείς “Τουλάχιστον, βρίσκουν οι ντόπιοι δουλειά στα ξενοδοχεία”. Σε μεγάλα ξενοδοχεία των το 80% των σερβιτόρων δεν μιλούν ελληνικά. Έρχονται στην Ελλάδα τα παιδιά από την Βαλτική, μισθός 300 ευρώ με επιχορήγηση, ένα κρεβάτι και τα απομεινάρια από τον μπουφέ. Χώρια ότι ο νεαρός γλιτώνει και το ειδυλλιακό Ταλίν το καλοκαίρι.

Θα πει κανείς “Τουλάχιστον, μας μένει το εισόδημα από τα αεροδρόμια”. Όχι όμως καθώς ψαλιδίστηκε σε επίπεδο “χαρτζιλικιού” με την ιδιωτικοποίηση.

“Διασκεδάζω” αρκετά με όλη αυτή τη συζήτηση περί κακού δημοσίου και ότι μόνο ο “καπάτσος” ιδιώτης μπορεί να τα καταφέρει και άλλα τέτοια επιχειρήματα της πλάκας. Το τι σημαίνει ιδιωτικοποίηση δημόσιας περιουσίας, δεν θα το μάθουμε τώρα. Το πείραμα ξεκίνησε πριν πολλά χρόνια σε άλλες χώρες και τα αποτελέσματα και οι παρενέργειες είναι εμφανείς. Σαν γενικός κανόνας, σε όλες τις χώρες, σε όλους τους τομείς, το δημόσιο είναι ΥΠΕΡΟΧΟ, όταν είναι να φτιάξει τις υποδομές. Να στρώσει δρόμους, να στρώσει σιδηροδρόμους, να στρώσει διαδρόμους αεροδρομίων, να περάσει καλώδια, να περάσει σωλήνες, να φτιάξει γέφυρες. Όταν είναι δηλαδή να πέσει το χοντρό χρήμα, είτε είναι δανεικό, είτε ευρωπαϊκό (και αυτό δημόσιο είναι), είτε όταν το δημόσιο μπει εγγυητής για να δανειστεί ο μεγαλοεργολάβος, ή όταν το δημόσιο θα κλείσει την μαύρη τρύπα που άνοιξε στην τράπεζα που δάνεισε τον μεγαλοεργολάβο. Μέχρι εκεί το δημόσιο και το κράτος είναι καταπληκτικό. Όταν όμως έρθει η ώρα να αρχίσει να εισπράττει από τις υποδομές που φτιάχτηκαν με δημόσιο χρήμα (ή δημόσια χρέη), τότε το κράτος είναι σπάταλο, “δεν κάνει” για μάνατζερ, και αφήστε το στους ειδικούς!Βέβαια κανείς από τους “ειδικούς” δεν ήρθε με δικά του λεφτά να περάσει κανένα καλώδιο σε καμιά βουνοκορφή. Ακόμα και στο θέμα μας. Ποιος θα ξεπληρώσει τα όποια δανεικά για την επέκταση του διαδρόμου 10/28 στο αεροδρόμιο εδώ στη Θεσσαλονίκη; Αν είναι όλο ΕΣΠΑ, από πού και ως πού το όφελος του ΕΣΠΑ περνάει σε ιδιώτη ο οποίος δεν ήταν καν στη διαδικασία αίτησης του ΕΣΠΑ; Το ίδιο ισχύει και για την επέκταση της πίστας στη Σκιάθο.

Όλα αυτά περί αποκρατικοποιήσεων, είναι πατέντες της Θάτσερ (1979-1990), τις οποίες υιοθέτησε και εξέλιξε το “ελληνικό δαιμόνιο”. Τι κάνουμε; Φτιάχνουμε μία win-win κατάσταση. Χρησιμοποιούμε το δημόσιο σαν εργαλείο κοινωνικής πολιτικής, αυτό μας δίνει ψήφους για όσο τις χρειαζόμαστε (όχι το κόμμα, αλλά η όποια ηγεσία του κόμματος) , η δημόσια περιουσία φυτοζωεί, φθίνει και μαραζώνει, μέχρι να έρθει ο σωτήρας ιδιώτης που θα αγοράσει το λάφυρο για ψίχουλα (και αυτά δανεικά, με εγγυητή το κράτος πολλές φορές), από τον οποίο σωτήρα είχαμε mediaκη ή πολιτική στήριξη όσο τον χρειαζόμασταν.

Και καλά θα πει κανείς, έστω, μας κορόιδεψαν. Έστω, μας την έφεραν και μας τάισαν σανό τόσα χρόνια. Τουλάχιστον όμως, τώρα θα έχουμε υποδομές. Θα έχουμε αεροδρόμια, όχι στάνες με πύργο ελέγχου!

Μάντης δεν είμαι, ούτε θέλω να κάνω τον μάντη. Απλά μπορούμε να παρατηρήσουμε το ευρωπαϊκό επιχειρηματικό περιβάλλον για να καταλάβουμε τα οφέλη των ιδιωτικοποιήσεων ….για μερικούς. Στο ΗΒ της Θάτσερ, τα ξεπούλησαν όλα. Νερά, αέρια, ρεύματα, τηλέφωνα, τρένα, αεροδρόμια, τα πάντα. Τριάντα χρόνια μετά, μπορούμε άνετα να βγάλουμε συμπεράσματα για την επιτυχία του πειράματος.

Τι λέγανε; Ότι οι ιδιώτες θα έχουν ισχυρό ανταγωνισμό και θα ρίξουν τις τιμές, προς όφελος του καταναλωτή.
Τι έγινε; Οι ιδιώτες κάνανε καρτέλ, οι τιμές πήγαν στον Θεό και δεν ξανακατέβηκαν!

Τι λέγανε; Ότι δεν θα είμαστε όμηροι των συνδικαλιστών και των απεργιών τους
Τι έγινε; Η λέξη απεργία έγινε σχεδόν παράνομη στο ΗΒ, με αποτέλεσμα οι εργοδότες να γίνουν ασύστολοι και ανήθικοι. Οι εργατοπατέρες …εργάστηκαν σκληρά ώστε να εξευτελίσουν τα όπλα του εργαζόμενου και να τα αχρηστεύσουν.

Τι λέγανε; Ότι οι ιδιώτες θα έχουν ισχυρό ανταγωνισμό και θα έχουμε βελτίωση του προϊόντος/υπηρεσίας, προς όφελος του καταναλωτή.
Τι έγινε; Οι ιδιώτες απέλυσαν, μείωσαν μισθούς , στηρίχθηκαν σε ανειδίκευτους για να κάνουν εξειδικευμένη δουλειά και το προϊόν/υπηρεσία, έγινε χάλια. Απεργίες δεν μπορούσαν να γίνουν για να φρενάρουν την κατάσταση. Αλλά επειδή λειτουργούν σαν καρτέλ, γίνανε ΟΛΟΙ άθλια, ώστε να μην καταλαβαίνει ο πελάτης τη διαφορά, ή να μην έχει επιλογή. Αν ένα δωμάτιο μυρίζει ιδρώτα και είσαι μέσα σε αυτό όλη την ώρα, το συνηθίζεις και δεν σε ενοχλεί. Πόσο μάλλον όταν το διπλανό δωμάτιο μυρίζει το ίδιο…ακριβώς.

Στα αεροδρόμια πολλά χρόνια πριν υπήρχαν γκριζομάλληδες υπάλληλοι στα τσεκ-ιν counters. Ήταν η καριέρα τους και ήταν καλοί σε αυτό που έκαναν. Ήταν μάλιστα και πολλοί, οπότε παρ΄όλο που τα τεχνολογικά δρώμενα ήταν πρωτόγονα ή ανύπαρκτα και οι βαλίτσες περισσότερες, ουρές σαν τις σημερινές, απλά δεν υπήρχαν. Προφανώς και υπήρχαν υπερβολές και σπατάλες και χρειαζόταν εξορθολογισμός ώστε οι επιχειρήσεις να είναι κερδοφόρες. Η διόρθωση όμως αυτή, ήταν τρομακτικά πιο δραστική από όσο χρειαζόταν. Η διόρθωση όχι μόνο εξάλειψε τα ελλείμματα, όχι μόνο έκανε τις αεροπορικές επιχειρήσεις (αεροδρόμια, αεροπορικές εταιρείες κλπ) κερδοφόρες, αλλά φτάσαμε στο επίπεδο της αισχροκέρδειας και του ανήθικου επιπέδου κερδών, και ταυτόχρονα εξευτελισμό του προϊόντος ή της υπηρεσίας. Βλέπε επίπεδα κερδών Ryanair, Easyjet κλπ.

Η Fraport, έχει παρελθόν. Δεν είναι τα ελληνικά αεροδρόμια η πρώτη τους επένδυση εκτός Γερμανίας. Στην Βάρνα και το Μπουργκάς στη Βουλγαρία, η Fraport συμφώνησε για επενδύσεις 400 εκατομμυρίων για την 35ετία της παραχώρησης. Ήδη έχει γίνει καινούργιο τέρμιναλ και στα δύο αεροδρόμια, καινούργια ασφαλτόστρωση στη Βάρνα και (ελπίζω) σύντομα και στο Μπουργκάς.Στην Κύπρο το κονσόρτσιουμ της γαλλικής Hermes, χρειάστηκε 650 εκατομμύρια για καινούργιο τέρμιναλ στη Λάρνακα (15 φυσούνες) και στην Πάφο, καινούργια πίστα στην Λάρνακα και μερική επέκταση πίστας στην Πάφο.

Αυτά τα λέω για να δούμε πόσο μεγάλη βελτίωση μπορεί να προσφέρουν τα 330 εκατομμύρια που υποχρεώθηκε να καταβάλλει η Fraport μέχρι το 2020 (άγνωστο τι θα κάνει μετά) σε ….14 αεροδρόμια!!! Προφανώς τα χρήματα δεν θα μοιραστούν ισόποσα στα 14 αεροδρόμια αλλά …. γεννάται ένα μεγάλο ερώτημα. Τι θα πρωτοφτιάξουν;

Πίστα στην Κεφαλλονιά, που τώρα χωράνε ελάχιστα αεροσκάφη;
(Μια μικρή λεπτομέρεια: Η ισομεγέθης Μινόρκα (αλλά ούτε στο μικρό δακτυλάκι της Κεφαλλονιάς από φυσική ομορφιά) έχει 6 φυσούνες, 23 συνολικά θέσεις, και επιπλέον πίστα γενικής αεροπορίας!))

Τέρμιναλ στη Σκιάθο, που μεγάλωσε η πίστα αλλά αν γεμίσει αεροπλάνα, δεν θα χωράνε οι επιβάτες;
Τέρμιναλ στην Κέρκυρα;
Επέκταση πίστας στην Κέρκυρα ;
Ασφαλτόστρωση (σοβαρή) στην Κέρκυρα;
Φώτα προσέγγισης στην Κω; (το νησί έχει το παρατσούκλι “the black hole” πανευρωπαϊκά ανάμεσα στους πιλότους!)
Προσαρμογή για φυσούνες στη Ρόδο;
Ασφαλτόστρωση (σοβαρή) στη Ρόδο;
Επέκταση πίστας στη Μύκονο;
Τέρμιναλ στη Μύκονο;
Διάδρομο σοβαρού πλάτους στη Σαντορίνη;
Τέρμιναλ στην Σαντορίνη;
Προσαρμογή για φυσούνες στη Θεσσαλονίκη;Τι από όλα αυτά θα φτιάξουν ή έστω δρομολογήσουν τα 330 εκατομμύρια;Γιατί το ζητούμενο, από ότι διαβάζω από τα λεγόμενα υπερμάχων της παραχώρησης, είναι να γίνουν τα αεροδρόμια σύγχρονα, ασφαλή και άνετα στον επισκέπτη. Αν με 330 εκατομμύρια ευρώ, βάλουμε επιτέλους χαρτί τουαλέτας και με τα υπόλοιπα βάλουμε και από 5-10 καινούργια μαγαζιά σε κάθε αεροδρόμιο, δεν βλέπω τα αεροδρόμια μας ούτε στο ελάχιστο να μοιάζουν με τα περιφερειακά ευρωπαϊκών χωρών.Το πρόβλημα είναι ότι με ετούτο και με εκείνο, κόλλησε η ταμπέλα του κακού δημοσίου σε όλες τις υπηρεσίες που του ανήκουν. Δεν είναι κακό το δημόσιο. Οι πολιτικοί που επιλέγουμε να το διαχειριστούν είναι οι κακοί της υπόθεσης. Πάρτε παράδειγμα την Fraport που έχει μεγαλύτερο μέτοχό της το γερμανικό δημόσιο και ειδικότερα την τοπική αυτοδιοίκηση. Το στοίχημα είναι, θα αλλάξει κάποτε το ελληνικό δημόσιο; Θα δούμε τα αεροδρόμια στην μορφή που θα έπρεπε να είναι; Η νεκροψία θα το δείξει.

Απάντηση