Ο πληθωρισμός, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, είναι η γενικευμένη αύξηση των τιμών των αγαθών και υπηρεσιών. Συνήθως, χρησιμοποιείται ως ένας γενικός δείκτης, τον οποίο μία οικονομία επιδιώκει να περιορίσει έτσι ώστε να έχει έναν γενικό έλεγχο σε ό,τι αφορά την αύξηση των τιμών των εκάστοτε αγαθών και υπηρεσιών.
Με βάση αυτό, η οικονομία μίας χώρας καλείται να διαμορφώσει διάφορες πολιτικές, λόγου χάρη νομισματικές. Απώτερος σκοπός των πολιτικών αυτών είναι η ελαχιστοποίηση του πληθωρισμού. Για παράδειγμα, στην Ευρωζώνη ο στόχος όλων των νομισματικών πολιτικών είναι ο πληθωρισμός να παραμένει στο 2% (ετησίως). Με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται μία σταθερότητα τόσο στις τιμές όσο και στην συναλλαγματική ισοτιμία του ευρώ.
Αυτό που αντιμετωπίζει σήμερα η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αλλάξει ριζικά την πορεία του πληθωρισμού στη Γηραιά ήπειρο. Συγκεκριμένα, έχουν σημειωθεί αυξήσεις της τάξης του 10%, αλλά και του 13% στις εξής χώρες:
- Ελλάδα
- Εσθονία
- Σλοβακία
καθώς και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Γιατί όμως συμβαίνει αυτό στην Ευρώπη;
Συνοπτικά οι λόγοι είναι οι εξής:
-
Το μειωμένο εμπορικό ισοζύγιο
Η έλλειψη πρώτων υλών και εμπορευμάτων στην ευρωζώνη είναι προφανής. Η οικονομία προσπαθεί να ανακτήσει την ομαλή λειτουργία της μετά την πανδημία καθώς και με τον πόλεμο στην Ουκρανία. Τόσο σε πηγές καυσίμου, όπως το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο όσο και στα τρόφιμα, ο πληθωρισμός αυξήθηκε. Αυτό συμβαίνει διότι οι δυσμενείς σχέσεις με την Ρωσία και τα ακραία καιρικά φαινόμενα κατέρρευσαν τον στόχο του 2% της Ε.Κ.Τ.
-
Ανισορροπίες και ελλείψεις μεταξύ Προσφοράς – Ζήτησης
Η ανισορροπία που προκάλεσε η πανδημία στη ζήτηση προήλθε από πολιτικές τύπου MFF[1], NGEU[2] κ.ά., που εφαρμόστηκαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Έχοντας ως απώτερο σκοπό την εξασφάλιση της οικονομικής ευημερίας των Ευρωπαίων πολιτών, δημιούργησαν προβλήματα εφοδιασμού στην πλευρά της προσφοράς. Στην πανδημία, ακόμα και μετά την άρση των περιορισμών, αρκετά εργοστάσια, πλοία και λιμάνια βρέθηκαν σε στάσιμη λειτουργία. Έτσι, δεν μπορούσαν να ανταποκριθούν στις ανάγκες των πολιτών. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να αυξηθούν οι τιμές αρκετών εμπορευμάτων. Κατά συνέπεια αυξήθηκε και ο πληθωρισμός σε χώρες οι οποίες εισάγουν αρκετά αγαθά και υπηρεσίες.
-
H έλλειψη εργατικού δυναμικού
Η προσφορά εργασίας είναι σταθερή και σε κάποιες χώρες τόσο μειωμένη ώστε να μεγεθύνει ακόμα περισσότερο τον κίνδυνο του πληθωρισμού. Αυτό που παρατηρήθηκε μετά την πανδημία είναι ότι οι εργαζόμενοι, κυρίως βιομηχανιών, έχουν μειωθεί σε μεγάλο βαθμό. Η συνθήκη αυτή το οποίο καθιστά την αναζήτηση νέου προσωπικού πιο δαπανηρή. Αυτό συμβαίνει διότι σε συνδυασμό με τον πληθωρισμό που υπάρχει, οι επιχειρήσεις ζημιώνονται και αδυνατούν να παρέχουν νέες θέσεις εργασίας. Σε αυτή την περίπτωση, ο πληθωρισμός αυξάνεται ακόμα περισσότερο στην Ευρώπη. Οι εργαζόμενοι και τα εργατικά συνδικάτα απαιτούν δηλαδή μεγαλύτερους μισθούς. Συνεπώς, οι νομισματικές πολιτικές αναγκάζονται να στραφούν σε αποφάσεις που αφορούν ακόμα και την τύπωση χρήματος.
-
Η ανισορροπία μεταξύ της ζήτησης αγαθών και υπηρεσιών
Η εξισορρόπηση της ζήτησης κατά την διάρκεια της πανδημίας είχε στραφεί αποκλειστικά στα αγαθά. Οι υπηρεσίες, και συγκεκριμένα οι in-person υπηρεσίες, δεν μπορούσαν να λειτουργήσουν όπως δραστηριοποιούταν το εμπόριο λόγω των περιοριστικών μέτρων εργασίας. Η κατάσταση αυτή είχε οδηγήσει ήδη σε πληθωριστικές τάσεις στα αγαθά προτού ξεσπάσει η ενεργειακή κρίση που βιώνει τώρα η Ευρώπη. Με την αύξηση των τιμών των αγαθών στα μέσα της πανδημίας και με την επιστροφή των υπηρεσιών στην κανονικότητα δημιουργείται ένα χάσμα. Ένα χάσμα μεταξύ αγαθών και υπηρεσιών, το οποίο διαμορφώνει τη ζήτηση. Αυτό επιτυγχάνεται αυξάνοντας ραγδαία τις τιμές και οξύνοντας τελικά τον πληθωρισμό πιο βαθιά στην οικονομία.
Πώς θα αντιμετωπίσει τον πληθωρισμό η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα;
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στοχεύει να επικεντρωθεί στον χρηματοπιστωτικό τομέα της Ευρώπης για τους εξής λόγους:
- για να αντιμετωπίσει τον πληθωρισμό και
- να συρρικνώσει το πρόβλημα του εργατικού δυναμικού και της προσφοράς-ζήτησης.
Η πολιτική που θα εφαρμόσει θα είναι η αύξηση των επιτοκίων που θα οδηγεί σε μια διαδικασία απαξίωσης του δανεισμού. Άρα κατ’ επέκταση και σε μείωση της ρευστότητας και αύξηση της αποταμίευσης. Έτσι, οι Ευρωπαίοι πολίτες και αυτοί που κάνουν μεγάλες επενδύσεις στην Γηραιά ήπειρο θα μειώσουν τη ζήτηση για δανεισμό. Αυτή η εξέλιξη θα ισοδυναμεί με σταθεροποίηση του νομίσματος και τέλος με μείωση του πληθωρισμού.
Τι θα ακολουθήσει μετά τον πληθωρισμό στην Ευρώπη;
Συμπερασματικά, η οικονομική θεωρία επισημαίνει ότι σε μία αντίστοιχη κατάσταση με αυτή που βιώνει η Ευρώπη, τα πιθανά αποτελέσματα πέρα από την καταπολέμηση του πληθωρισμού είναι αυτά της ύφεσης και πιο συγκεκριμένα της ανεργίας. Η διαμόρφωση των επιτοκίων μπορεί να μειώσει την ρευστότητα και κατά συνέπεια τον πληθωρισμό. Κρίνεται όμως το κατά πόσο κάτι τέτοιο θα ωφελήσει την κάθε χώρα-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό κυρίως αφορά χώρες οι οποίες είναι αρκετά εξαρτημένες με το χρηματοπιστωτικό σύστημα της Ευρώπης όπως για παράδειγμα η Ελλάδα. Η χώρα μας δηλαδή με το χρέος των 381 δισεκατομμυρίων (2021) θα αντιμετωπίσει πολλές δυσκολίες στην ανακτήση της οικονομικής της ακεραιότητας.
Πηγές:
euronews.com, imf.org (1), imf.org (2), theguardian.com, ecb.europa.eu, consilium.europa.eu
[1] MFF = Multiannual Financial Framework
[2] NGEU = Next Generation EU
Your blog’s layout is absolutely stunning. How long have you been blogging? You make it appear effortless. Both the appearance and the content of your site are excellent.
I don’t know how I ended up here, but I thought this post was excellent. I have no idea who you are, but you will become a well-known blogger very soon if you aren’t already. Salutations.