Διονυσία Σαφέτη, φοιτήτρια οικονομικών επιστημών Α.Π.Θ.
Ευρύτατη χρήση ρομπότ γίνεται σε πολλούς παραγωγικούς – και μη – τομείς και κυρίως στη βιομηχανία , στην ιατρική, την αεροναυπηγική, την αεροδιαστημική, γεγονός που έδωσε σημαντική ώθηση στην περαιτέρω ανάπτυξη της βιομηχανίας των ρομπότ, ιδιαίτερα στην Ιαπωνία και τις ΗΠΑ. Ρομποτική είναι ο κλάδος της επιστήμης που μελετά τις μηχανές εκείνες που μπορούν να αντικαταστήσουν τον άνθρωπο στην εκτέλεση μιας εργασίας, η οποία συνδυάζει τη φυσική δραστηριότητα με τη διαδικασία λήψης αποφάσεων.
Οι κυριότερες εφαρμογές των βιομηχανικών ρομπότ ήταν: οι ηλεκτροσυγκολλήσεις, οι εφαρμογές σε εργασίες πρεσαρίσματος, οι συναρμολογήσεις, οι βαφές με ψεκασμό και η επεξεργασία επιφανειών σε τροφοδοτήσεις εργαλειομηχανών κ.ά. Από τα μέσα περίπου της δεκαετίας του 1980 η χρήση των ρομπότ γενικεύτηκε στο πλαίσιο της ανάπτυξης των Ολοκληρωμένων Συστημάτων Παραγωγής, αυτοματοποιημένων και ευέλικτων εργοστασίων, στα οποία οι εργαλειομηχανές μπορούν να επαναπρογραμματίζονται ταχύτατα για την παραγωγή νέων ή διαφοροποιημένων προϊόντων.
Η ανάπτυξη του κλάδου της τεχνητής νοημοσύνης κατά τη δεκαετία του 1980 άνοιξε ευρύτατες προοπτικές εφαρμογής της στη ρομποτική, η οποία αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα πεδία έρευνας της πληροφορικής και αφορά την κατασκευή συστημάτων αυτοματισμού εφοδιασμένων με ικανότητα μάθησης, δυνατότητα κατανόησης της φυσικής γλώσσας, ικανότητα αξιολόγησης στοιχείων, λήψης αποφάσεων κ.ά. Οι σχετικές έρευνες στον τομέα της ρομποτικής αφορούν την κατασκευή ρομπότ τα οποία πέρα από τις βασικές αισθήσεις, όπως η αφή και η όραση, θα είναι εφοδιασμένα με αντιληπτικές ικανότητες (αντίληψη σχημάτων, εικόνων κ.λπ.), με ικανότητα διεξαγωγής λογικών συνειρμών και εξαγωγής συμπερασμάτων, καθώς και με δυνατότητες ανακατανομής δεδομένων ανάλογα με τη χρήση για την οποία ζητούνται και με ικανότητα αυτοδιόρθωσης. Η ανάπτυξη της προηγμένης τεχνολογίας ρομπότ αναμένεται ότι θα βοηθήσει σημαντικά στην επίλυση προβλημάτων και στην ολοκλήρωση εργασιών σε χώρους που είναι δύσκολα προσπελάσιμοι για τον άνθρωπο. Ωστόσο, εκφράζονται και φόβοι για τη δυσκολία ελέγχου των συστημάτων αυτών, καθώς θα είναι εφοδιασμένα με ικανότητα ανάπτυξης σχετικής αυτονομίας κατά τη λειτουργία τους.
ΡΟΜΠΟΤ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ ΜΑΣ
Ο δρ Νικόλαος Μαυρίδης, ερευνητής που ασχολήθηκε με τον χειρισμό ρομπότ μέσω ειδικών joystick ή του ανθρώπινου σώματός, υποστηρίζει πως η επανάσταση στη ρομποτική θα λειτουργήσει σαν ένα ακόμη σκαλί για την απελευθέρωση της ανθρώπινης δημιουργικότητας.
Συγκεκριμένα υποστηρίζει ότι ολοένα και περισσότερες εταιρείες στρέφονται στη ρομποτική για να έχουν πρόσβαση σε μια πληθώρα εφαρμογών όπως: επαγγελματικές, ιατρικές, εκπαιδευτικές εφαρμογές, μηχανήματα που βοηθούν αυτιστικά παιδιά να βελτιώσουν την επαφή τους με τους ανθρώπους, μηχανήματα που βοηθούν τους ανθρώπους τρίτης ηλικίας.
Τέλος για το πόσο πιθανό είναι ο άνθρωπος να εμπιστευτεί π.χ. ένα αυτόνομο ιατρικό ρομπότ , όπου ένα σφάλμα στο software του μπορεί να του κοστίσει τη ζωή του υπάρχει έρευνα για χειρουργικό μηχάνημα που κάνει τομές στο κρανίο χωρίς καμία παρέμβαση, η οποία έδειξε πως οι ασθενείς ένιωθαν πιο ασφαλείς αν δίπλα του υπήρχε κι ο γιατρός – ακόμη κι αν αυτός δεν έκανε τίποτα. Παράλληλα, όμως, υπάρχει και το ζήτημα της νομικής ευθύνης – για παράδειγμα, ποιος θα διωχθεί, αν ένα ρομποτικό αυτοκίνητο προκαλέσει ατύχημα;
Η ΕΠΕΛΑΣΗ ΤΩΝ ΡΟΜΠΟΤ: ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΗΣΟΥΝ ΠΛΗΡΩΣ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ;
Η εξέλιξη της τεχνολογίας μας προϊδεάζει πως τα ρομπότ θα αναπτύξουν υψηλή τεχνητή νοημοσύνη και θα μπορούσαν μελλοντικά να υποκαταστήσουν τον άνθρωπο και σ ε καίριες θέσεις εργασίας. Το ερώτημα είναι πόσο σύντομα θα μπορούσε να γίνει κάτι τέτοιο αλλά και – όπως σημειώνουν οι ειδικοί – αν συμβεί… ποιος θα είναι αυτός που θα καταναλώνει;
Όπως γράφει η Deutsche Welle, οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές γίνονται ολοένα εξυπνότεροι, το βασικότερο όμως όλων είναι ότι πλέον έχουν αναπτύξει την ικανότητα να μαθαίνουν και να επεξεργάζονται μόνα τους νέες πληροφορίες. Ο καιρός κατά τον οποίο τα ρομπότ μπορούσαν μόνο να εκτελούν προγραμματισμένες εντολές έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί. Σήμερα χάρη σε νέα αλγοριθμικά μοντέλα μπορούν μέσα σε ελάχιστο χρόνο να επεξεργαστούν τεράστιες ποσότητες σύνθετων δεδομένων.
ΤΕΡΑΣΤΙΕΣ ΟΙ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ
Εκπρόσωποι των σημαντικότερων εταιρειών πληροφορικής, όπως είναι η Apple, η Google, η Facebook, η Amazon και η Microsoft, θεωρούν ότι είναι δυνατή η «εκπαίδευση» των ρομπότ με στόχο την ανάπτυξη της τεχνητής τους νοημοσύνης.
Ωστόσο, οι ειδικοί προειδοποιούν και για τις αρνητικές επιπτώσεις της «επέλασης» ρομποτικών και ηλεκτρονικών συστημάτων στην καθημερινότητά μας. Τα ρομπότ μελλοντικά θα μπορούσαν να υποκαταστήσουν τους ανθρώπους σε εξειδικευμένες θέσεις εργασίας. Σύμφωνα με την Μέριλ Λιντς, αναλύτρια από την Τράπεζα της Αμερικής, περί το 2025 περίπου το 45% των εργασιών στον βιομηχανικό τομέα αναμένεται να εκτελείται από ρομπότ. Σήμερα το ίδιο ποσοστό ανέρχεται στο 10%.
Οι κοινωνικές αλλαγές της τεχνολογικής επανάστασης θα έχουν ως άμεση επίπτωση αρκετά μηχανήματα να αντικαταστήσουν τα φθηνά εργατικά χέρια στα εργοστάσια και είναι πιθανό να υπάρξει ανακατανομή της παγκόσμιας παραγωγής, η οποία γίνεται σήμερα στην Ασία εν πολλοίς λόγω των χαμηλών μισθών. Από την άλλη, λαμβάνοντας επίσης υπόψη τις συνθήκες εργασίας πολλών εργατών και το ότι διατηρούνται έτσι, ώστε μη δημοκρατικά καθεστώτα να αποκτούν οικονομικό προβάδισμα, αυτό τελικά θα έχει και πολύ θετικές όψεις.
Σχετικά με την επίδραση της ρομποτικής στο θέμα της ανεργίας, θα υπάρξουν επαγγέλματα που θα αντικατασταθούν από νέα. Σίγουρα θα προκληθούν κοινωνικοί τριγμοί βραχυπρόθεσμα, οι οποίοι για να απορροφηθούν θα πρέπει να υπάρξει αναδιοργάνωση της οικονομίας και αναδιαμόρφωση των επαγγελματικών δεξιοτήτων. Μακροπρόθεσμα, θα είναι ένα ακόμη βήμα για την απελευθέρωση του ανθρώπου από δραστηριότητες που δεν είναι ευχάριστες ή δεν συμβάλλουν στην αυτοπραγμάτωση του. Τελικά, θα αποδειχθεί προς όφελος της ανθρώπινης δημιουργικότητας.
Από την πλευρά του ο μεγαλοεπενδυτής της Silicon Valley, Τζόε Σέντορφ, προειδοποιεί ότι η τάση αυτή δεν θα περιοριστεί μόνο στη βαριά βιομηχανία, αλλά ενδέχεται να εισχωρήσει και στον τομέα της παροχής υπηρεσιών.
ΜΙΑ ΝΕΑ ΕΠΟΧΗ ΣΤΟΝ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟ ΧΩΡΟ
«Μπαίνουμε σε μια νέα εποχή» αποφάνθηκε πρόσφατα και ο Μάρτιν Φορντ τονίζοντας ότι η έλευση των ρομπότ στον εργασιακό χώρο δύσκολα μπορεί να αποφευχθεί. Συγγραφέας του βιβλίου «Η άνοδος των ρομπότ» πραγματεύεται τη μετάβαση σε μια νέα πραγματικότητα, όπου η ρομποτική τεχνολογία αναμένεται να έχει κυρίαρχο ρόλο.
Σύμφωνα με τον Μάρτιν Φορντ, οι εργαζόμενοι δεν θα πρέπει να τρομάζουν απέναντι στα νέα δεδομένα, αλλά να προσαρμοστούν προσεκτικά σε αυτήν την πραγματικότητα, αξιοποιώντας την προς όφελός τους.
Κατά την Deutsche Welle, σημαντικό μειονέκτημα των ρομπότ στον εργασιακό χώρο είναι το γεγονός ότι αυτά ως μη αμειβόμενο εργατικό δυναμικό δεν θα έχουν στη συνέχεια αγοραστική δύναμη, σε αντίθεση με τους κανονικούς εργαζομένους που κάνουν απόσβεση του μισθού τους καταναλώνοντας. Στην πράξη λοιπόν τα οικονομικά οφέλη από τη μείωση του ανθρώπινού εργατικού δυναμικού και την αντικατάστασή του από ρομπότ δεν πρέπει να θεωρούνται αυτονόητα.
ΤΑ ΡΟΜΠΟΤ ΑΠΕΙΛΟΥΝ 800 ΕΚΑΤ. ΘΕΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΩΣ ΤΟ 2030
Μεγάλες αλλαγές στην αγορά εργασίας μπορεί να προκαλέσει ο αυτοματισμός την επόμενη δεκαετία, με αποτέλεσμα 800 εκατ. εργαζόμενοι να χάσουν τη δουλειά τους.
Η αντικατάσταση της ανθρώπινης εργασίας με τεχνητή νοημοσύνη ή ρομποτική μπορεί να αναγκάσει εκατοντάδες εκατομμύρια άτομα να αναζητήσουν νέα απασχόληση, σύμφωνα με έρευνα της εταιρείας McKinsey. Όλα θα εξαρτηθούν από την ταχύτητα με την οποία θα προχωρήσει η αυτοματοποίηση της εργασίας.
Η McKinsey πραγματοποίησε την έρευνά της σε 46 χώρες, οι οποίες αντιπροσωπεύουν το 90% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Προέκυψε ότι το 3% έως το 14% των εργαζομένων ανά την υφήλιο (75-375 εκατ. από τα 2 δισ. εργαζομένων) θα πρέπει να αλλάξει επαγγελματικό προσανατολισμό έως το 2030 λόγω της εξάπλωσης του αυτοματισμού.
Εκτός της κατάργησης θέσεων εργασίας, το 60% των επαγγελμάτων επιδέχονται ακόμη και σήμερα αυτοματοποίηση στο 30% των δραστηριοτήτων τους, αφαιρώντας δηλαδή από τους εργαζομένους ένα σημαντικό κομμάτι της καθημερινής εργασίας τους. Σχεδόν το ήμισυ όλων των εργασιών μπορεί να αυτοματοποιηθεί με την υιοθέτηση τεχνολογιών έως το 2030. Το ποσοστό των θέσεων εργασίας που ενδέχεται να χαθούν μέχρι τότε θα είναι χαμηλότερο λόγω των τεχνικών, οικονομικών και κοινωνικών παραγόντων που μπορούν να επηρεάσουν την εφαρμογή τους.
Η McKinsey τονίζει ότι ο αυτοματισμός ωφελεί τους χρήστες, τις επιχειρήσεις και τις οικονομίες, ενισχύοντας την παραγωγικότητα και την οικονομική ανάπτυξη. Παράλληλα, όμως, μέχρι να προσαρμοστεί η αγορά εργασίας και να δημιουργηθούν νέα επαγγέλματα για να αντικαταστήσουν τα παλαιά, ο αυτοματισμός αναμένεται να εντείνει το εισοδηματικό χάσμα ανάμεσα στις ΗΠΑ και τις υπόλοιπες οικονομίες του ανεπτυγμένου κόσμου.
Τα πιο ευάλωτα επαγγέλματα από την έλευση του αυτοματισμού είναι αυτά που έχουν σχέση με χειρωνακτική εργασία, όπως ο χειρισμός μηχανημάτων και η προετοιμασία γευμάτων σε fast food. Περιορισμένη είναι η χρησιμότητα της ρομποτικής ή της τεχνητής νοημοσύνης σε επαγγέλματα που απαιτούν εμπειρία, διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού και συχνές κοινωνικές επαφές. Επαγγέλματα που δεν εκτελούνται μηχανικά και η φύση της εργασίας δεν είναι επαναλαμβανόμενη –κηπουροί, υπεύθυνοι για τη φροντίδα των ηλικιωμένων και παιδαγωγοί– δεν απειλούνται τόσο από τον αυτοματισμό την επόμενη δεκαετία.
Η αγορά εργασίας θα προσαρμοστεί και θα δημιουργηθούν νέα επαγγέλματα, όπως έχει φανεί και το παρελθόν, επισημαίνει η MacKinsey. Η τεχνολογική πρόοδος έχει ήδη προκαλέσει μεγάλες αλλαγές στον αγροτικό κλάδο και στη μεταποίηση. Στις ΗΠΑ, το ποσοστό του αγροτικού κλάδου στη συνολική απασχόληση υποχώρησε από το 60% το 1850 σε λιγότερο από 5% το 1970. Αντίστοιχα, το ποσοστό της μεταποίησης συρρικνώθηκε από το 26% της συνολικής απασχόλησης στις ΗΠΑ το 1960 σε λιγότερο από 10% σήμερα. Στην Κίνα, το εργατικό δυναμικό στον αγροτικό κλάδο μειώθηκε κατά το ένα τρίτο από το 1990 έως το 2015. Μακροπρόθεσμα, ωστόσο, η αύξηση της παραγωγικότητας από την τεχνολογική πρόοδο οδηγεί στη μείωση των εβδομαδιαίων ωρών εργασίας κατά μέσον όρο.
Οικονομικοί αναλυτές ανησυχούν μήπως οι επιπτώσεις του αυτοματισμού είναι σήμερα μεγαλύτερες σε σχέση με το παρελθόν. Όπως επισημαίνει η McKinsey, όλα θα εξαρτηθούν από τον ρυθμό που θα προχωρήσει ο αυτοματισμός της εργασίας και σε ποιο βαθμό θα προσαρμοστούν οι κυβερνήσεις. Αν, μάλιστα, διαφορετικοί κλάδοι της οικονομίας προχωρήσουν ταυτόχρονα στον αυτοματισμό εργασιών, τότε οι συνέπειες στην εργασία θα είναι πολύ μεγαλύτερες.
ΠΗΓΕΣ
http://users.sch.gr/jenyk/index.php/robotics
http://www.kathimerini.gr/779494/article/texnologia/computers/rompot-sthn-ka8hmerinothta-mas
http://tvxs.gr/news/sci-tech/i-epelasi-ton-rompot-mporoyn-na-antikatastisoyn-pliros-ton-anthropo
http://www.kathimerini.gr/937454/article/oikonomia/die8nhs-oikonomia/ta-rompot-apeiloyn-800-ekat-8eseis-ergasias-ews-to-2030
https://projectrobotics.wordpress.com