Έλενα Μυλιώτη, Φοιτήτρια Οικονομικών Επιστημών Α.Π.Θ.

Ο όρος Fintech – Financial Technology είναι μια καινούργια έννοια που άρχισε να χρησιμοποιείται ως ορολογία στις αρχές του 1990. Αφορά μια ραγδαία εξελίξιμη διαδικασία στον κλάδο των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών.

Μια γρήγορη αναδρομή στο χρόνο θα μπορούσε ίσως να μας βοηθήσει να συλλάβουμε αρχικά, συνολικά τη σημασία του νεοσύστατου όρου αλλά και την πραγματική συνεισφορά των μέσων στη λειτουργία των επιχειρήσεων, στην καθημερινή ζωή των πολιτών αλλά και τη συλλογική ανάπτυξη των τεχνολογικών υπηρεσιών της εποχής μας.

Θα προσπαθήσω να χωρίσω την εξέλιξη του όρου σε 3 επίπεδα, είναι σημαντικό να γίνει κατανοητό ότι δεν υπάρχουν συγκεκριμένες ιστορικές χρονολογίες που διαχωρίζεται, όμως λόγω των διαφοροποιημένων καταστάσεων στα στάδια εξέλιξης της τεχνολογίας θα μπορούσαμε να διακρίνουμε διαφορετικές περιόδους.

• Το πρώτο στάδιο προκύπτει τις χρονολογίες 1866 – 1967 όταν η βιομηχανία οικονομικών υπηρεσιών είχε παραμείνει κατά βάση αναλογική παρόλο που ήταν στενά συνδεδεμένη με την τεχνολογία, όπως με την εμφάνιση του τηλέγραφου ( 1838 ). Οι πρώτες οικονομικές συναλλαγές γινόντουσαν με τη βοήθεια των πρώιμων τεχνολογικών υπολογισμών όπως το “abacus”. Αναμφίβολα η σχέση μεταξύ χρηματοοικονομικών και τεχνολογίας έθεσε τα θεμέλια για τη μοντέρνα περίοδο.

• Το δεύτερο στάδιο εκτείνεται το 1968 – 2008, μια περίοδος που χαρακτηρίζεται από την ανάπτυξη της ψηφιακής τεχνολογίας στις τηλεπικοινωνίες και στις συναλλαγές και για αυτό προκύπτει η αναπτυσσόμενη ψηφιοποίηση των χρηματοοικονομικών. Από τα τέλη του 1960 και μετά επήλθε προέλαση στα ηλεκτρονικά συστήματα πληρωμών, τα αποτελέσματα της κατάρρευσης των χρηματιστηριακών αγορών σε παγκόσμιο επίπεδο γνωστά ως “Black Monday” του 1987 υπενθύμισε τη σύνδεση της τεχνολογίας στην παγκόσμια αγορά. Το επόμενο βήμα ήταν αναμφίβολα η ανάπτυξη των διαδικτυακών συναλλαγών “e-banking” που έφερε νέο ρίσκο στους ρυθμιστικούς φορείς.

• Από το 2009 που ξεκινά επίσημα η περίοδος που ονομάζουμε “Fintech”, νεοφυείς επιχειρήσεις λεγόμενες και ως “startups’’ και η θεμελιωμένη τεχνολογία, το ηλεκτρονικό εμπόριο και οι εταιρίες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης ξεκίνησαν να προσφέρουν οικονομικά προϊόντα και υπηρεσίες απευθείας στο κοινό όπως και στις επιχειρήσεις περικλείοντας και τις τράπεζες. Το πιο γνωστό επίτευγμα του 20ου αιώνα είναι τα συστήματα αυτόματων πληρωμών γνωστά και ως “A.T.M.”.

Έρευνα του 2015 απέδειξε πως όλο και περισσότεροι Αμερικανοί πολίτες άρχισαν να εμπιστεύονται τις τεχνολογικές εταιρίες περισσότερο από τις τράπεζες για να διαχειρίζονται τα χρήματα τους. Το ίδιο φαινόμενο συμβαίνει και στην Κινεζική αγορά σήμερα, όπου πάνω από 2.000 “P2P” πλατφόρμες δανεισμού, που αρχικά ξεκίνησαν από κάθε θεσμοθετημένο ρυθμιστικό πλαίσιο, πλέον δανειστές και δανειολήπτες, λόγω χαμηλότερου κόστους, μεγαλύτερης πιθανότητας επιστροφής χρηματικών απολαβών και ευκολότερης εμπειρίας χρήσης, παραμένουν απτόητοι.

Στο παρελθόν διάφοροι ερευνητές ασχολήθηκαν με τη δημιουργία ενός ορισμού που θα μπορούσε να συμπεριλάβει την πολυπλοκότητα του Financial Technology, ακόμα και σήμερα υπάρχουν διάφοροι ορισμοί. Ωστόσο οι επικρατέστεροι είναι :

– Oxford Dictionary, Fintech είναι τα υπολογιστικά προγράμματα και το σύνολο της τεχνολογίας που χρησιμοποιείται για να στηρίξει ή να επιτρέψει τις τραπεζικές και χρηματοοικονομικές υπηρεσίες.

– Wikipedia, προσδιορίζει ως Fintech μια σειρά επιχειρήσεων που βασίζεται στη χρήση λογισμικού για την παροχή χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών. Οι Fintech επιχειρήσεις είναι συνήθως νεοφυείς ( Startups ) που δημιουργήθηκαν με το σκοπό να διακόψουν τα τρέχοντα χρηματοπιστωτικά μηχανήματα ή τις εταιρίες που βασίζονται λιγότερο στο λογισμικό.

Η μουσική βιομηχανία ήταν από τις πρώτες επιχειρήσεις που επηρεάστηκε από τον ερχομό αυτής της τεχνολογίας καθώς στα τέλη του 1990 άρχισαν να δημιουργούνται προγράμματα κοινής χρήσης της μουσικής όπως γινόταν με τη μαζική αποθήκευση αρχείων σε mp3, η ύπαρξη των ήδη υπαρχουσών βιομηχανιών φυσικής εγγραφής ήχου αντιμετώπισαν προκλήσεις όσον αφορά την συνέχιση της ύπαρξής τους. Λόγω της απότομης μείωσης στην βιομηχανία των CD για να υπάρξει εξισορρόπηση της αγοράς αναπτύχθηκαν καινούργια αναπτυξιακά επιχειρησιακά μοντέλα που στη συνέχεια αδειοδοτήθηκαν και πλέον πωλούν νόμιμη χρήση και μεταφορά των τραγουδιών παρατηρώντας απότομη αύξηση στα έσοδα τους. Επίσης πλέον υπάρχουν και βάσεις δεδομένων που επιτρέπουν σε διαφορές εφαρμογές να προτείνουν λίστες μουσικής ανάλογα τις προτιμήσεις του ακροατή, μουσικά νέα για τους καλλιτέχνες, στίχους και σχετική μουσική με συμβατικούς τρόπους πληρωμής.

Ένας ακόμη τομέας που επηρεάστηκε με την ανάπτυξη του Fintech δεν είναι άλλος από τα μέσα ενημέρωσης και τον εκδοτικό τομέα. Από όταν άρχισαν να αναπτύσσονται οι τεχνολογίες πληροφοριών (I.T. = Information Technologies) ο τομέας των μέσων ενημέρωσης και της δημοσίευσης ήταν υπό πλήρη ανακατασκευή. Περιοδικά, εφημερίδες, άρθρα, βιβλία ακόμη και οι ειδήσεις έπρεπε να περάσουν σε ψηφιακή μορφή με αποτέλεσμα οι μειωμένες πωλήσεις των παρωχημένων πλέον μεθόδων να μετατραπούν σε μια νέα μέθοδο εξέλιξης τόσο της κοινωνίας όσο και του οικονομικού κύκλου της αγοράς. Περισσότερες διαφημίσεις βρίσκουν αντίκτυπο σε online συστήματα με τη δυνατότητα ανάλυσης δεδομένων (web analytics) γνωρίζοντας πλέον αριθμητικά το αντίκτυπο που είχε η εκάστοτε διαφήμιση στο κοινό που τυχόν διάβαζε κάτι από τα παραπάνω σε ψηφιακή μορφή πληρώνοντας έτσι, ανάλογα, και τον διαφημιστή. Χάρη στο Internet οι εποχές που τα δελτία ειδήσεων αναπαράγονταν μόνο στην τηλεόραση ή στο ραδιόφωνο ανήκει πια στο παρελθόν δίνοντας τη σκυτάλη στη νέα γενιά, εκείνη που διαβάζει το βιβλίο της από μια συσκευή ανάγνωσης ηλεκτρονικών βιβλίων.

Η αγορά των συστημάτων πληρωμής μέσω κινητών συσκευών παραμένει σε κατάσταση συνεχούς αλλαγής που όμως υπόσχεται σύντομα μια ακόμα πιο κερδοφόρα αγορά. Αρκετοί είναι οι πελάτες που εμπιστεύονται τους παρόχους υπηρεσιών μέσω διαδικτύου και τις διαδικασίες τους όπως είναι οι: “Amazon”, “PayPal”, “Apple” and “Google” που προσφέρουν φιλικές προς το χρήστη και αξιόπιστες οικονομικές υπηρεσίες. Αξιοσημείωτος είναι ο αριθμός πληρωμών χωρίς μετρητά το 2011, ο υπέρογκος αριθμός των 307 δισεκατομμύρια συναλλαγών πραγματοποιήθηκε παγκοσμίως σύμφωνα με έρευνα της “Deutsche Bank”. Αρκετές είναι οι συζητήσεις που γίνονται όσον αφορά τα συστήματα υπηρεσιών που μπορείς να τα χειριστείς με το χέρι και σε κοντινή απόσταση όπως είναι το NFC, QR, BLE και Apple Pay. Δεν είναι λίγες οι πολυεθνικές εταιρίες που ασχολούνται με την τεχνητή νοημοσύνη αλλά και με την τεχνολογία ως σύνολο, παρέχοντας “B2B”, “B2C”, και “C2C” υπηρεσίες δίνοντας τη δυνατότητα στους πελάτες – επιχειρήσεις να πληρώνουν ηλεκτρονικά ή να λαμβάνουν μικροδάνεια μέσω οικονομικών πλατφόρμων, όπως είναι το “Alipay” της “Alibaba Group”. Επίσης υπάρχει η δυνατότητα διάφορα Startups να δέχονται δάνεια από συλλογικές χρηματοδοτήσεις (crowdfunding) αλλά και να επενδύουν τα χρήματα τους σε άλλους που θα ήθελαν να δανειοδοτηθούν (crowdlending) όπως γίνεται με την πλατφόρμα της “AngelList”,που είναι από τις πιο παλιές και εδραιομένες (Ιδρύθηκε το 2010).

Αφού λοιπόν, πλέον οι πληρωμές μέσω E-Banking έγιναν σχεδόν καθημερινές οι εταιρίες που ασχολούνται με την τεχνολογία και πιο συγκεκριμένα με οικονομικές υπηρεσίες προχώρησαν στην πληρωμή των πελατών χωρίς να διαθέτουν τραπεζικό λογαριασμό. Πρωτοπόρος ήταν η Google, που το 2007 μέσω των συστημάτων M-Pesa επέτρεψε τις πληρωμές μέσω κινητών συσκευών στην Κένυα που η υποδομή των τραπεζικών καταστημάτων και των ταμειακών διαθέσιμων ήταν κάτω του μέσου όρου. Το 2014 το σύστημα φέρεται να χρησιμοποιείται σε πάνω από 17 εκ. χρήστες και ο αριθμός αυξάνεται ολοένα και περισσότερο.

Με την παγκόσμια κρίση (GFC) του 2008 πολλές συμβουλευτικές εταιρίες έχασαν τη φήμη τους για τις προβλέψεις και τις οικονομικές συμβουλές τους. Έτσι δημιουργήθηκε η νέα γενιά “οικονομικών συμβούλων ρομπότ” γνωστά ως “Robo-advisors”. Έχουν τη δυνατότητα να παρέχουν διαδικτυακή διαχείριση επενδύσεων με μέτρια έως ελάχιστη ανθρώπινη παρέμβαση παρέχοντας ψηφιακές οικονομικές συμβουλές βάσει μαθηματικών κανόνων ή αλγορίθμων κάνοντας τα ικανά να μην πράξουν ποτέ κάποιο αριθμητικό λάθος.

Εκτός όμως από όλη αυτή τη σημαντική ψηφιακή εξέλιξη που μας προσφέρει συνολικά το Fintech είναι σημαντικό να τονίσουμε πως με τη δημιουργία αυτών των οικονομικών υπηρεσιών δημιουργείται μια ηλεκτρονική βάση δεδομένων που θα “φυλάσσονται” τα προσωπικά δεδομένα των καταναλωτών. Θεμελιώνοντας έτσι μια ευκολότερη ψηφιακή εμπειρία του χρήστη καθώς δε θα χρειάζεται να εισάγει τα στοιχεία του κάθε φορά από την αρχή αλλά και από τη μεριά της κυβέρνησης που θα έχει συνολικά όλα όσα χρειάζεται για τους πολίτες της, κάτι που οι τράπεζες δεν είχαν καταφέρει μέχρι σήμερα.

Λόγω της πολυπλοκότητας του νέου όρου καθώς και της μόνιμης κατοχής προσωπικών δεδομένων, η επιρροή στην κοινή γνώμη μέσω κρατικής παρέμβασης και ελέγχου των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, θα έλεγε κανείς πως είναι προφανής, ωστόσο η συνεισφορά της τεχνολογίας στην καθημερινή μας ζωή είναι πλέον απαραίτητη, πόσο μάλλον και ο συνδυασμός της με τις οικονομικές υπηρεσίες. Τα θεμέλια της εξέλιξης έχουν τοποθετηθεί γερά και δεν έχουμε παρά να αρχίσουμε να την “εκμεταλλευόμαστε” ως προς το όφελός μας και της περαιτέρω προσωπικής μας εξέλιξης.

Απάντηση