Η Πρωθυπουργός του Ην. Βασιλείου, κ. Τερέζα Μέι, εδώ και εβδομάδες δηλώνει ότι δε θα υπάρξει μία ξαφνική, μονομερής αποχώρηση της χώρας από την ΕΕ, ενώ ταυτόχρονα δηλώνει ότι το Brexit σημαίνει Brexit σε κάθε περίπτωση, ξεκαθαρίζοντας ότι η επιλογή ότι και να γίνει είναι ξεκάθαρη. Είναι όμως εύκολη και γρήγορη η όλη διαδικασία;
Τι λέει το Βρετανικό Ανώτερο Δικαστήριο και η Βουλή περί Brexit;
Το Ανώτερο Δικαστήριο του Λονδίνου επέφερε ένα πλήγμα στη βρετανική κυβέρνηση την με την απόφασή του ότι οι βουλευτές θα πρέπει να δώσουν την έγκρισή τους για να ξεκινήσει η επίσημη διαδικασία διαζυγίου της Βρετανίας από την ΕΕ.
Η βρετανική κυβέρνηση αμέσως ανακοίνωσε ότι θα ασκήσει έφεση στην απόφαση αυτή ενώπιον του Ανώτατου Δικαστηρίου, το οποίο αναμένεται να αποφανθεί σχετικά στις αρχές Δεκεμβρίου. Η Μέι διαβεβαίωσε τους Ευρωπαίους αξιωματούχους ότι η κυβέρνησή της διαθέτει «ισχυρά νομικά επιχειρήματα» να παρουσιάσει.
Η Τερέζα όμως δεν μασάει τα λόγια της!
Παράλληλα, έδωσε έμφαση σε μια βρετανική αποχώρηση, η οποία θα είναι σύμφωνη με τις νομικές προβλέψεις τόσο στη Μ. Βρετανία, όσο και σε άλλες χώρες-μέλη της Ένωσης, ενώ δήλωσε ξανά προς όλες τις κατευθύνσεις ότι η Μ. Βρετανία θα ενεργοποιήσει μία διετή διαδικασία αποχώρησης από την ΕΕ στα τέλη Μαρτίου του 2017.
Η ίδια εμφανίζεται πλέον ως υπέρμαχη της βρετανικής αποχώρησης, όπως σχολιάζει μεγάλο κομμάτι των διεθνή ΜΜΕ, ενώ προσπάθησε να τονώσει το ηθικό των υποστηρικτών του Brexit που ψήφισαν την επιλογή αυτή στο δημοψήφισμα του περασμένου Ιουνίου. Να σημειωθεί ότι η κ. Τερέζα Μέι ήταν υπέρμαχος τους Bremain μα από την πρώτη στιγμή σεβάστηκε το αποτέλεσμα και πήρε στα σοβαρά την όλη διαδικασία.
Είναι εύκολη η διαδικασία μέσω των Ευρωπαϊκών οργάνων;
Στις υφιστάμενες συνθήκες δεν προβλέπεται κάπου συγκεκριμένα ρήτρα αποχώρησης για κάποιο κράτος μέλος που επιθυμεί να αποχωρήσει από την Ένωση και οι εν λόγω συνθήκες έχουν συναφθεί με αόριστη διάρκεια.
Το μόνο προηγούμενο, σχετικώς, υπήρξε η αποχώρηση της Γροιλανδίας το 1985. Η εν λόγω μεταβολή εδαφικής εφαρμογής των συνθηκών κατέστη δυνατή έπειτα από τροποποίηση των συνθηκών που κυρώθηκε από όλα τα κράτη μέλη. Το Σύνταγμα εισάγει ρήτρα εθελούσιας αποχώρησης, κάτι που αποτελεί σημαντική καινοτομία (άρθρο I-60).
Η αποχώρηση δύναται να πραγματοποιηθεί ανά πάσα στιγμή και δεν συνδέεται με τις αναθεωρήσεις του Συντάγματος ή άλλες προϋποθέσεις. Το κράτος μέλος που επιθυμεί να αποχωρήσει γνωστοποιεί την πρόθεσή του στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το οποίο επιλαμβάνεται της αίτησης αυτής. Η Ένωση προβαίνει σε διαπραγμάτευση με το εν λόγω κράτος μέλος συμφωνίας που καθορίζει τις λεπτομέρειες της αποχώρησής του και ρυθμίζει το πλαίσιο των μελλοντικών του σχέσεων με την Ένωση.
Η διαδικασία που εφαρμόζεται είναι η διαδικασία που προβλέπεται από το άρθρο ΙΙΙ-325. Η συμφωνία αυτή συνάπτεται εξ ονόματος της Ένωσης από το Συμβούλιο των Υπουργών, το οποίο αποφασίζει με ειδική πλειοψηφία, μετά από έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Επισημαίνεται ότι ο αντιπρόσωπος του κράτους μέλους που επιθυμεί να αποχωρήσει δεν συμμετέχει ούτε στις αποφάσεις ούτε στην ψηφοφορία.
Το Σύνταγμα παύει να ισχύει στο ενδιαφερόμενο κράτος μέλος από την ημερομηνία έναρξης ισχύος της συμφωνίας αποχώρησης ή, ελλείψει τέτοιας συμφωνίας, δύο έτη μετά τη γνωστοποίηση της επιθυμίας για αποχώρηση προς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είναι δυνατόν, κατόπιν ομόφωνης απόφασης και σε συμφωνία με το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος, να παρατείνει το διάστημα αυτό.
Το ανωτέρω γεγονός σημαίνει ότι η αποχώρηση δύναται να τεθεί σε ισχύ χωρίς τη συναίνεση της Ένωσης. Συνεπώς, αυτή η ρήτρα εθελούσιας αποχώρησης αποτελεί σημαντική καινοτομία.
Το κράτος μέλος που αποχώρησε από την Ένωση είναι δυνατόν να προσχωρήσει εκ νέου σε αυτήν, ακολουθώντας τη συνήθη διαδικασία προσχώρησης που προβλέπεται στο άρθρο I-58.
Η λέξη “αποβολή” δεν υπάρχει σε καμία Συνθήκη !
Υπάρχει όμως η “αναστολή συμμετοχής”, σε περίπτωση που ένα κράτος μέλος, δεν πληροί πλέον τα κριτήρια. Η ρήτρα αναστολής εισήχθη στη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση (άρθρο 7) με τη Συνθήκη του Άμστερνταμ.
Η ρήτρα αυτή προβλέπει ότι σε περίπτωση παραβίασης από κράτος μέλος των αρχών επί των οποίων βασίζεται η Ένωση (ελευθερία, δημοκρατία, σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών, και κράτος δικαίου), μπορούν να ανασταλούν ορισμένα δικαιώματα του εν λόγω κράτους μέλους (για παράδειγμα, το δικαίωμα ψήφου στο Συμβούλιο). Αντίθετα, οι υποχρεώσεις που βαρύνουν το εν λόγω κράτος θα συνεχίσουν να το δεσμεύουν.
Με πρόταση από το 1/3 των χωρών (9 χώρες) για “αναστολή” και έγκριση από τα 4/5 των μελών (22 χώρες), μια χώρα μπορεί να οδηγηθεί στην έξοδο από την ΕΕ. Για να αποβληθεί λοιπόν μια χώρα από την ΕΕ πρέπει να το προτείνουν 9 εταίροι και να το ψηφίσουν-εγκρίνουν τουλάχιστον 22.
Η Συνθήκη της Νίκαιας ολοκλήρωσε τη διαδικασία αυτή με έναν μηχανισμό πρόληψης. Βάσει πρότασης του ενός τρίτου των κρατών μελών, της Επιτροπής ή του Κοινοβουλίου, το Συμβούλιο, αποφασίζοντας με πλειοψηφία τεσσάρων πέμπτων των μελών του, και αφού λάβει τη σύμφωνη γνώμη του Κοινοβουλίου, μπορεί να διαπιστώσει ότι υφίσταται σαφής κίνδυνος παραβίασης των θεμελιωδών δικαιωμάτων από ένα κράτος μέλος και του απευθύνει τις κατάλληλες συστάσεις.
Τότε σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λισαβόνας,
εάν συμμετέχον κράτος μέλος δεν πληροί πλέον τα κριτήρια ή δεν μπορεί πλέον να τηρήσει τις δεσμεύσεις των άρθρων 1 και 2 του Πρωτοκόλλου για τη μόνιμη διαρθρωμένη συνεργασία, το Συμβούλιο μπορεί να εκδώσει απόφαση για την αναστολή της συμμετοχής του κράτους αυτού. Το Συμβούλιο αποφασίζει με ειδική πλειοψηφία. Μόνο τα μέλη του Συμβουλίου που αντιπροσωπεύουν τα συμμετέχοντα κράτη μέλη, αποκλειομένου του ενδιαφερόμενου κράτους μέλους, λαμβάνουν μέρος στη ψηφοφορία.
Αλλά τι θα σήμαινε ένα Brexit για τον προϋπολογισμό της ΕΕ;
Το Ην. Βασίλειο είναι ο 4ος μεγαλύτερος χρηματοδότης της ΕΕ μετά τη Γερμανία, τη Γαλλία και την Ιταλία. Το 2014 συνέβαλε με 13 δισ. λίρες στο συνολικό προϋπολογισμό της ΕΕ ύψους 118,9 δισ. λιρών. Αυτό ήταν 0,52% του Ακαθάριστου Εθνικού Εισοδήματος (ΑΕΕ) της Βρετανίας.
Από τα 13 δισ. λίρες η χώρα έλαβε πίσω ως ευρωπαϊκές επιδοτήσεις στον αγροτικό της τομέα 4 δισ. λίρες. Ως εκ τούτου, εάν το Ηνωμένο Βασίλειο αποχωρήσει από την ΕΕ, θα υπάρξουν συνέπειες για τον προϋπολογισμό της ΕΕ τόσο σε μέγεθος όσο και στη διανομή. Αλλά η συνολική επίπτωση θα εξαρτηθεί από τη συμφωνία που θα επιτευχτεί μεταξύ της ΕΕ και του Ηνωμένου Βασιλείου.
Ένα μεγάλο ζητούμενο είναι το τι θα συμβεί με τους κανονισμούς της ΕΕ που έχει υιοθετήσει η Βρετανία. Αυτοί είναι χιλιάδες. Συγκεκριμένα, κατά τη διάρκεια των 40 χρόνων της ένταξης του Ηνωμένου Βασιλείου στην ΕΕ ένας τεράστιος όγκος ευρωπαϊκής νομοθεσίας έχει ενσωματωθεί στο εθνικό της δίκαιο.
Η βρετανική κυβέρνηση εκτιμά ότι το 50% της νομοθεσίας του Ηνωμένου Βασιλείου, με σημαντικό οικονομικό αντίκτυπο προέρχεται από τη νομοθεσία της ΕΕ. Σε περίπτωση εξόδου, το Ηνωμένο Βασίλειο πιθανότατα θα χρειαστεί να επανεξετάσει ολόκληρο το σώμα της νομοθεσίας της ΕΕ για να καθορίσει πόσο μεγάλη επιρροή είχε στο εσωτερικό δίκαιο. Υπάρχουν 6.987 εν ισχύ κανονισμοί της ΕΕ, που κάποιοι εξ αυτών θα πρέπει να αντικατασταθούν από νόμους του Ηνωμένου Βασιλείου.
Η επίδραση του Brexit στις ζωές των Βρετανών, όσο και των Ευρωπαίων που εργάζονται στο Ην. Βασίλειο θα έχει σοβαρές διαστάσεις
5 εκατομμύρια Βρετανών ζουν εκτός του Ηνωμένου Βασιλείου, εκ των οποίων 1 εκατομμύριο ζουν σε άλλο κράτος μέλος της ΕΕ. Από την άλλη πλευρά 8 εκατομμύρια άτομα μη Βρετανικής καταγωγής ζουν στο Ην. Βασίλειο και 3 εκατομμύρια εξ αυτών προέρχονται από άλλο μέλος της ΕΕ.
Εάν το Ην. Βασίλειο εξέλθει της ΕΕ, οι πολίτες του Ην. Βασιλείου δεν θα έχουν πλέον την ιδιότητα του πολίτη της ΕΕ και το ίδιο θα ισχύσει και με τους πολίτες της ΕΕ που διαμένουν στην Βρετανία. Δεδομένου ότι μιλάμε για τις ζωές 14 εκατομμυρίων ανθρώπων που θα επηρεασθούν από το Brexit στο σκέλος της παραμονής και εργασίας, αναμένεται η βρετανική κυβέρνηση και η ΕΕ να εκκινήσουν τις διαπραγματεύσεις από το ζήτημα αυτό.
Αλλά πρακτικά προβλήματα θα αναδειχθούν. Η Βρετανία είναι μέλος του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου ως μέλος της ΕΕ και σε περίπτωση Brexit θα πρέπει να γίνει μέλος του ΠΟΕ ως ανεξάρτητη. Είναι χαρακτηριστικό πως η ΕΕ διαθέτει επί του παρόντος ειδικές εμπορικές συμφωνίες με 52 χώρες και διαπραγματεύεται εμπορικές συμφωνίες με άλλες 72 χώρες. Εάν το Ην. Βασίλειο εξέλθει θα πρέπει να επαναδιαπραγματευθεί με την ΕΕ και με 124 άλλες χώρες για να επαναπροσδιορίσει το δικό του καθεστώς. Αυτή η διαδικασία θα απαιτούσε την παρέλευση πολλών ετών.
Δεδομένου ότι αυτό που επιζητά διαχρονικά η Ευρώπη είναι πλήρης δέσμευση όλων των μελών της, καθώς μόνον έτσι θα μπορέσει να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις, ενδεχόμενη έξοδος της Βρετανίας από την ΕΕ είναι πολύ πιθανόν να πυροδοτήσει εχθρική στάση έναντι του Ην. Βασιλείου .
Ακολούθως εάν οι διμερείς σχέσεις της Βρετανίας με την ΕΕ δεν είναι ομαλές ήδη κάποιοι ομιλούν για πιθανή εμπλοκή και του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, στην περίπτωση που η Βρετανία επιλέξει να μην υιοθετήσει κάποιους ευρωπαϊκούς νόμους στο δρόμο προς την οριστική έξοδο.
Μεγάλη διαδικασία και επίπονη. Με βάθος χρόνου 2ετιας ή και 3ετιας. Το μόνον σίγουρο είναι πως, ανώδυνα διαζύγια, δεν υπάρχουν…
ΠΗΓΕΣ: thetimes.co.uk, thesundaytimes.co.uk, cnn. com, bbc.com, reuters.com, europa.eu, consilium.europa.eu
