Παναγιώτης Τσένος, Φοροτεχνικός σύμβουλος επιχειρήσεων / συγγραφέας φορολογικών & οικονομικών μελετών

Για τον καταλυτικό ρόλο που διαδραματίζει η φορολογία, τόσο στο επιχειρείν όσο και σε ευρύτερο κοινωνικό επίπεδο, δε χρειάζονται ιδιαίτερες αναφορές. Ειδικά τα τελευταία χρόνια της ύφεσης στα περισσότερα θέματα που άπτονται της οικονομίας, το φορολογικό βρίσκεται διαρκώς στην πρώτη γραμμή επικαιρότητας.

Χαρακτηριστικά θα λέγαμε ότι, αν σε οποιοδήποτε άλλο μέρος όταν πρόκειται να ιδρυθεί μια επιχείρηση λαμβάνει υπόψη τη φορολογική νομοθεσία ως μια εκ των παραμέτρων που πρέπει να εξεταστούν, στη χώρα μας αυτή αποκτά εκ των πραγμάτων ιδιαίτερη σημασία. Δύο είναι οι πλέον καθοριστικοί παράγοντες που καθιστούν τη φορολογία ως τη βασικότερη συνισταμένη στο οικονομικό γίγνεσθαι.

1) Η άμεση επίδραση της στη βιωσιμότητα μιας επιχείρησης

Αν συνυπολογίσουμε όλες τις επιβαρύνσεις που προκύπτουν από άμεσους και έμμεσους φόρους, γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι αποτελεί κομβικό σημείο που ενδέχεται να καθορίσει την πορεία μιας επιχείρησης. Είναι πλέον τέτοια τα ποσοστά των συνολικών επιβαρύνσεων, με αποτέλεσμα να υπάρχει αντίκτυπος στην ταμειακή ρευστότητα, ενώ εν τέλει συμπιέζεται και η κερδοφορία.

2) Το διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον

Υπάρχει ένα νομοθετικό πλαίσιο το οποίο πέρα από πολυσύνθετο, είναι και διαρκώς μεταβαλλόμενο. Οι επιτηδευματίες πρέπει εκτός των άλλων και να αποφεύγουν τις παγίδες, καθώς ειδικά με το ισχύον ποινολόγιο τα πρόστιμα είναι συνήθως υψηλά έως και υπερβολικά δαπανηρά. Εξετάζοντας αυτό το ζήτημα και σε ευρύτερο μακροοικονομικό πεδίο, η πολυνομία και το ασταθές περιβάλλον έχουν ως αποτέλεσμα τη μείωση της ανταγωνιστικότητας των ημεδαπών επιχειρήσεων.

Μια σύγχρονη επιχείρηση λοιπόν, οφείλει κατ’ αρχήν να παράγει τα προϊόντα της ή τις υπηρεσίες της. Παράλληλα όμως, οφείλει να τηρεί τους προβλεπόμενους κανόνες, και να διασφαλίσει ότι ελέγχει τους εξής βασικούς, φορολογικούς πυλώνες:

  • Γενικές αρχές φορολογίας εισοδήματος
  • Εκπιπτόμενες και μη δαπάνες
  • Προσδιορισμός καθαρών αποτελεσμάτων της εκάστοτε χρήσης
  • ΦΠΑ
  • Τιμολόγηση και διακίνηση αγαθών, καθώς και τις γενικότερες αρχές που διέπουν τα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα (ΕΛΠ)
  • Γενόμενες φορολογικές υποχρεώσεις σε περίπτωση διενέργειας ενδοκοινοτικών ή συναλλαγών με τρίτες χώρες
  • Κώδικας Φορολογικής Διαδικασίας (ΚΦΔ), συμπεριλαμβανομένου του ποινολογίου
  • Θέματα φορολογίας ακίνητης περιουσίας
  • Λοιπές φορολογίες (άμεσοι και έμμεσοι φόροι)

Τελικά… επιχειρείν ή όχι;

Μέσα σ’ όλο αυτό το πλέγμα δεδομένων, και εφόσον οι συνθήκες εν μέσω οικονομικής κρίσης δεν είναι και οι πλέον ενδεδειγμένες, προκύπτει το πρώτο κομβικό ερώτημα. Συμφέρει τελικά να δημιουργήσει κάποιος τη δική του επιχείρηση; Εδώ σταθμίζουμε μια σειρά από παραμέτρους, ώστε να αποφανθούμε με μια σχετική βεβαιότητα αν αξίζει ή όχι το επιχειρηματικό ρίσκο. Προσωπικά, μόνο την τελευταία τριετία μπορώ να θυμηθώ τουλάχιστον τέσσερις περιπτώσεις οπού -παρότι είχα μπροστά μου μια εν δυνάμει καινούργια επιχείρηση που θα μπορούσε να συμπεριληφθεί στο πελατολόγιό μας- συμβουλευτικά απέτρεψα τη δημιουργία της. Έκρινα αξιολογώντας τα δεδομένα που μου παρατέθηκαν, ότι για διάφορους λόγους ανά περίπτωση, δεν υπήρχαν οι κατάλληλες προοπτικές ανάπτυξης μιας κερδοφόρας επιχείρησης.

Υπάρχουν όμως και εκείνες οι ρηξικέλευθες ιδέες, η υλοποίηση των οποίων κάλλιστα μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας επιτυχημένης εταιρίας. Και δεν είναι μόνο οι καινοτόμες, νεοτεριστικές ιδέες. Μπορεί να είναι απλές, συνήθεις δραστηριότητες από τις οποίες και θα μπορούσε να προκύψει μια επιχείρηση με πολύ καλές προοπτικές. Και, σε τελική ανάλυση, ας μην παραβλέπουμε ότι ακόμα και εν μέσω ύφεσης είναι πολλά τα παραδείγματα επιχειρήσεων που δημιουργήθηκαν καταφέρνοντας τελικά να αναχαιτίσουν επιτυχώς τα όποια προβλήματα προκύπτουν.

Επιλογή νομικής μορφής

Τώρα, εφόσον αποφασίσει κάποιος να εμπλακεί στον επιχειρηματικό στίβο, αυτομάτως βρίσκεται αντιμέτωπος με ένα επίσης πολύ σημαντικό ερώτημα. Τι είδους επιχείρηση να δημιουργήσει. Και ασφαλώς δεν αναφερόμαστε στο αντικείμενο εργασιών, αλλά στην επιλογή της κατάλληλης νομικής μορφής. Πέρα από την έναρξη μιας ατομικής, που αποτελεί την απλούστερη μορφή επιχείρησης, υπάρχει μια σειρά εταιρικών σχημάτων που ενδέχεται να εξυπηρετούν περισσότερο. Πρόκειται για ένα θέμα που χρήζει ιδιαίτερης διερεύνησης, καθώς εξετάζουμε την προϋπολογιζόμενη κερδοφορία, το ρίσκο και την ευθύνη των μελών, καθώς και μια σειρά άλλων δεδομένων.

Σε όλο το παραπάνω πλαίσιο σκέψεων που αναπτύχθηκε, μπορούμε εν κατακλείδι να παρατηρήσουμε ότι είναι αδιαμφισβήτητη και αυταπόδεικτη η επίδραση της φορολογίας. Είτε πρόκειται για κάποιες αποφάσεις που πρέπει να ληφθούν πριν την έναρξη μιας επιχείρησης είτε κατά τη διάρκεια λειτουργίας της, ενώ ενδέχεται να καθορίσει ακόμα και τη βιωσιμότητά της, ειδικά μάλιστα σε περιόδους υπερφορολόγησης.

 

Παναγιώτης Τσένος

Φοροτεχνικός σύμβουλος επιχειρήσεων / συγγραφέας φορολογικών & οικονομικών μελετών

Απάντηση