Οι Άμεσες Ξένες Επενδύσεις (ΑΞΕ) θεωρούνται από την πλειονότητα των μελετητών ως ουσιαστικός μοχλός ανάπτυξης καθώς παρατηρείται μια θετική σχέση μεταξύ ΑΞΕ και οικονομικής ανάπτυξης είτε άμεσα είτε μέσω αποτελεσμάτων διάχυσης. Ως εκ τούτου η συζήτηση γύρω από τους παράγοντες που καθορίζουν την προσέλκυσή τους έχει επανέλθει εντονότερα τα τελευταία χρόνια μετά την έλευση της κρίσης τόσο στην Ελλάδα όσο και σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο.

Πολύς λόγος γίνεται για τις Άμεσες Ξένες Επενδύσεις και την επιτακτική ανάγκη να δημιουργηθεί ευνοϊκό κλίμα και να διαμορφωθούν οι κατάλληλες πολιτικές προκειμένου να μπορέσει η Ελλάδα να προσελκύσει ξένους επενδυτές. Οι ΑΞΕ θεωρούνται ως μία δέσμη εισροών η οποία περιλαμβάνει εκτός από τη μεταφορά του κεφαλαίου, άλλους χρήσιμους και ουσιαστικούς «άυλους» πόρους όπως τεχνογνωσία, ειδικές δεξιότητες διοίκησης, νέες μεθόδους παραγωγής, τεχνολογία. Οι πόροι αυτοί, στο πλαίσιο των υποδειγμάτων της ενδογενούς οικονομικής μεγέθυνσης, παίζουν σημαντικό ρόλο και συντελούν σημαντικά στην οικονομική ανάπτυξη και μεγέθυνση των χωρών δημιουργώντας οικονομίες κλίμακας στην παραγωγή.

Όσον αφορά τον διεθνή ανταγωνισμό, στον οποίο υπόκειται η Ελλάδα την περίοδο αυτή από άποψη προσέλκυσης ξένων κεφαλαίων, διακρίνονται από γεωγραφική άποψη δύο βασικές συνιστώσες:

  • Χώρες αναδυόμενες εκτός Ευρώπης, που βρίσκονται κυρίως στον ασιατικό χώρο, οι οποίες συγκεντρώνουν ξένες επενδύσεις κατά κύριο λόγο στην μεταποίηση αλλά και στις υπηρεσίες σε ένα ποσοστό. Οι χώρες αυτές, στις οποίες συγκαταλέγονται η Κίνα, η Ινδία κλπ. προσελκύουν επενδύσεις από όλες σχεδόν τις παραδοσιακές χώρες εξαγωγής κεφαλαίων, και αποτελούν δυνητικούς ανταγωνιστές κάθε άλλης χώρας ανεξαρτήτως γεωγραφικής θέσης. Το δυναμικό προσέλκυσης επενδύσεων των χωρών αυτών συνεχίζει την ανοδική του τάση και δεν αναμένεται να εμφανίσει σημεία κορεσμού σε μεσοπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα.
  • Χώρες που βρίσκονται στον ίδιο γεωγραφικό‐οικονομικό χώρο (Ευρώπη) με την Ελλάδα και εμφανίζουν ανοδικές τάσεις εισροών ξένων κεφαλαίων. Στις χώρες αυτές συγκαταλέγονται κατά κύριο λόγο η Πολωνία, η Τσεχία, η Ουγγαρία, η Βουλγαρία, η Ρουμανία, αλλά και η Τουρκία (ιδίως με το ευρωπαϊκό της τμήμα). Οι περισσότερες από αυτές έχουν άμεση γειτνίαση με παραδοσιακές χώρες εξαγωγής κεφαλαίων προς την Ελλάδα, όπως η Γερμανία, έχουν ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση και αναμένεται να ενταχθούν και στη ζώνη του ΕΥΡΩ.

Οι ανταγωνιστικές πιέσεις προς την Ελλάδα αναφορικά με την προσέλκυση ξένων κεφαλαίων αναμένεται επομένως να ενταθούν, τόσο λόγω της δυναμικής των αναδυόμενων ασιατικών χωρών, όσο και λόγω της αναβαθμισμένης στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης παρουσίας ανταγωνιστριών χωρών στο άμεσο οικονομικό περιβάλλον της Ελλάδας. Από την άλλη πλευρά, οι αναδυόμενες οικονομικά χώρες, όπως η Κίνα, θα θέλουν να διεισδύσουν όλο και περισσότερο στην αγορά της Ευρώπης με δικά τους πλέον προϊόντα (Brand Name) και δικό τους δίκτυο πωλήσεων, δημιουργώντας σημαντικές επενδυτικές ευκαιρίες σε χώρες‐μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης, όπως η Ελλάδα, σε τομείς π.χ. τελικής συναρμολόγησης προϊόντων ή/και εφοδιαστικής αλυσίδας.

Στο πλαίσιο αυτού του ανταγωνισμού, σύμφωνα με τη WAIPA (World Association οf Investment Promotion Agencies/ Παγκόσμια Ένωση Οργανισμών Προώθησης Επενδύσεων), οι στρατηγικές προσέλκυσης ξένων κεφαλαίων που εφαρμόζονται από τις διάφορες χώρες είναι πολλές και μπορούν να συνοψιστούν στις εξής :

  • Παροχή οικονομικών κινήτρων, όπως φορολογικά προνόμια και επιχορηγήσεις
  • Βελτίωση των υποδομών
  • Ανάπτυξη περιφερειακών ικανοτήτων
  • Αναπροσαρμογή του θεσμικού περιβάλλοντος και εξάλειψη της γραφειοκρατίας
  • Συμμετοχή σε διεθνείς κυβερνητικές διαπραγματεύσεις και επίτευξη συμφωνιών
  • Δημιουργία των λεγόμενων Investment Promotion Agencies (IPAs). Πρόκειται για οργανισμούς που αναλαμβάνουν την προσέλκυση άμεσων ξένων επενδύσεων.

 

Ο ρόλος των ΙΡΑs είναι πολύ σημαντικός. Όπως οι επιχειρήσεις, έτσι και τα ΙΡΑs εκτίθενται έντονα στο διεθνή ανταγωνισμό και πρέπει να προσαρμόζονται μόνιμα στους διαρκώς μεταβαλλόμενους όρους. Σε αυτές τις συνθήκες, ο ρόλος των ΙΡΑs αποκτά μεγαλύτερη σημασία σε σχέση με την πολιτική και τη στοχοθέτηση των προωθούμενων ευκαιριών επένδυσης. Κατά συνέπεια, η προώθηση των επενδύσεων έχει εξελιχθεί σε μια νέας μορφής επιχείρηση με τους δικούς της όρους ανταγωνισμού.

Με βάση τα παραπάνω η Ελλάδα, ενόψει του αυξανόμενου ανταγωνισμού, θα πρέπει:

  • από τη μία πλευρά να αξιοποιήσει κατά την προσέλκυση επενδύσεων τα κλαδικά συγκριτικά πλεονεκτήματά της αλλά και πλεονεκτήματα που της προσφέρει η Ευρωζώνη στο χώρο των Βαλκανίων.
  • Και από την άλλη πλευρά να καταστεί πιο ελκυστική & φιλική στους ξένους επενδυτές, βελτιώνοντας συνεχώς τις υποδομές της, παρέχοντας οικονομικά κίνητρα, μειώνοντας περαιτέρω τη σχετική γραφειοκρατία, αναδεικνύοντας στο εξωτερικό τα επενδυτικά πλεονεκτήματα της χώρας και υποστηρίζοντας ενεργά τους δυνητικούς επενδυτές.

Οι Άμεσες Ξένες Επενδύσεις (ΑΞΕ) αποτελούν ένα πολύ σημαντικό παράγοντα για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας μας και την έξοδο από την κρίση. Για να πετύχουμε όμως την αύξηση του ξένου επενδυτικού ενδιαφέροντος και κατ’ επέκταση την αύξηση της εισροής ξένων επενδυτικών κεφαλαίων στη χώρα μας θα πρέπει να γίνουν συντονισμένες προσπάθειες από την εκάστοτε κυβέρνηση και όλους τους αρμόδιους φορείς.

Καταρχήν πρώτο μέλημα της πολιτείας πρέπει να είναι η βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος μέσω ενός ολοκληρωμένου και συντονισμένου σχεδίου ανάπτυξης καθώς και μέσω της χάραξης ενός εθνικού στρατηγικού σχεδίου προβολής της χώρας, με σκοπό τη μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη αύξηση της ανταγωνιστικότητας της χώρας μας. Σε αυτή την κατεύθυνση θα πρέπει να κινηθούν οι αρμόδιοι φορείς, με σκοπό τη δημιουργία ενός ενιαίου εθνικού brand name που θα ικανοποιεί τους επενδυτικούς στόχους της χώρας.

Παράλληλα θα πρέπει η εκάστοτε κυβέρνηση με τους αρμόδιους φορείς να καταστήσουν με στοχευμένες δράσεις τη χώρα ως έναν φιλικό επενδυτικό προορισμό. Αυτό θα συμβεί μέσω της δημιουργίας ενός ολοκληρωμένου σχεδίου ανάπτυξης, το οποίο θα παρέχει μεταξύ άλλων τα απαραίτητα κίνητρα προσέλκυσης ξένων επενδυτικών κεφαλαίων και τους αναγκαίους χρηματοδοτικούς μηχανισμούς που θα στηρίξουν τις επενδύσεις αυτές. Προς την κατεύθυνση της δημιουργίας ενός νέου προτύπου ανάπτυξης, ενός μοντέλου που θα δίνει έμφαση στην ανταγωνιστικότητα, την εξωστρέφεια, την καινοτομία, θα έχει δυναμική παρουσία στις αγορές και την ευρύτερη αποδοχή αυτών, θα πρέπει να γίνουν σημαντικά βήματα μέσω δραστικών μεταρρυθμίσεων, νέων νομοθετημάτων, καθώς και με τη θέσπιση νέων χρηματοδοτικών εργαλείων.

 

Οι εισροές AΞΕ στην Ελλάδα κατά την περίοδο 2005-2015 (σε εκατομμύρια ευρώ)

vouv


Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος 2016

 

Τέλος γίνεται αντιληπτό  από το παραπάνω γράφημα ότι οι εισροές από τις ΑΞΕ στην Ελλάδα παρουσιάζουν πτωτική πορεία. Οι λόγοι της πορείας αυτής είναι πολλοί, ορισμένοι από τους οποίους αναφέρθηκαν παραπάνω. Ωστόσο το σημαντικότερο όλων είναι να γίνουν το συντομότερο δυνατόν οι απαραίτητες ενέργειες, τόσο εντός όσο και εκτός Ελλάδας, προκυμμένου η Ελλάδα να προσελκύσει περισσότερες ΑΞΕ.   

 

 

 

Πηγές:

http://www.enterprisegreece.gov.gr/en/greece-today/why-greece/foreign-direct-investment

http://www.tradingeconomics.com/greece/foreign-direct-investment

Click to access ZervantaridouMelpomeniMsc2015.pdf

http://dione.lib.unipi.gr/xmlui/bitstream/handle/unipi/5736/Rigas.pdf?sequence=2&isAllowed=y

Click to access ManoukakiAthinaAikaterini2012.pdf

http://www.academia.edu/4908620/%CE%93%CE%B9%CE%B1%CF%84%CE%AF_%CE%B7_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1_%CE%B4%CE%B5%CE%BD_%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%83%CE%B5%CE%BB%CE%BA%CF%8D%CE%B5%CE%B9_%CE%BE%CE%AD%CE%BD%CE%B5%CF%82_%CE%AC%CE%BC%CE%B5%CF%83%CE%B5%CF%82_%CE%B5%CF%80%CE%B5%CE%BD%CE%B4%CF%8D%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82_

Click to access %CE%95%CF%81%CE%B5%CF%85%CE%BD%CE%B7%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CE%9A%CE%B5%CE%AF%CE%BC%CE%B5%CE%BD%CE%BF_5_%CE%9A%CE%BF%CF%84%CF%84%CE%B1%CF%81%CE%AF%CE%B4%CE%B7_%CE%93%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%BF%CF%8D%CE%BB%CE%B1%CF%821.pdf

Click to access 02X00Z01Z0245.pdf

Στέλιος Βουβούδης

Φοιτητής οικονομικών επιστημών Α.Π.Θ.

Απάντηση