Επιχειρηματίες από σπόντα: αυτοκίνητα με βουλγαρικές πινακίδες στους ελληνικούς δρόμους

Eδώ και πάνω από ένα χρόνο και συγκεκριμένα από τον Ιούλιο του 2015, λίγες μέρες μετά την επιβολή των ελέγχων κίνησης κεφαλαίων στην ελληνική οικονομία, αναρτάται αρκετά συχνά ένα άρθρο, σε πληθώρα ιστοσελίδων οικονομικού και μη περιεχομένου, σύμφωνα με το οποίο, από την πρώτη μέρα υποβολής των capital controls, 60000 ελληνικές επιχειρήσεις έχουν μετεγκατασταθεί στη γειτονική Βουλγαρία, με τις διοικήσεις τους να βρίσκονται σε αναζήτηση καλύτερου φορολογικού καθεστώτος κυρίως, αλλά και ευνοϊκότερης και λιγότερο “άκαμπτης” νομοθεσίας. Αποφεύγουν, κατ’ αυτόν τον τρόπο τους υψηλούς συντελεστές φορολόγησης (26 και έπειτα 29%), αλλά και τα υπέρογκα ασφάλιστρα στον ΟΑΕΕ.
Η Εθνική Υπηρεσία Εσόδων της Βουλγαρίας επιβεβαιώνει ότι το 2011 οι ελληνικές εταιρείες στη χώρα έφταναν συνολικά τις 2.199, ενώ μόνο το 2014 συστάθηκαν περίπου 2.500 νέες εταιρείες από Έλληνες επιχειρηματίες. Σήμερα, περισσότερες από 60.000 επιχειρήσεις ελληνικών συμφερόντων έχουν έδρα τη Βουλγαρία, σύμφωνα με το άρθρο.

Θα μπορούσε κανείς να επιχειρηματολογήσει για τους λόγους αυτής της Βαλκάνιας περιπέτειας Συνοπτικά, ορισμένα από τα πλεονεκτήματα της ίδρυσης επιχείρησης στη γείτονα είναι:

• Ο φορολογικός συντελεστής στη Βουλγαρία είναι 10%, ο χαμηλότερος μεταξύ των χωρών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
• Η σύσταση μιας ΕΠΕ στη Βουλγαρία, με ελάχιστο απαιτούμενο κεφάλαιο επένδυσης 1 ευρώ, είναι ιδιαίτερα απλή.
• Η πληρωμή μερισμάτων και η διανομή άλλων εισοδημάτων φορολογείται με 5%.
• Υπάρχει εξαίρεση του ΦΠΑ 20% σε εισαγωγές προϊόντων ή σε εκπόνηση project αξίας άνω των 5 εκατομμυρίων ευρώ.
• Υπάρχουν μεγάλα ετήσια ποσοστά αποσβέσεων.
• Από τη στιγμή που μπήκε η Βουλγαρία στην Ευρωπαϊκή Ένωση (κράτος μέλος της Ε.Ε), οι εταιρίες της δεν είναι offshore.
• Η Βουλγαρία έχει υπογράψει συμβάσεις περί αποφυγής διπλής φορολογίας με τις περισσότερες μη offshore χώρες.
• Τα τιμολόγια που εκδίδουν οι βουλγαρικές εταιρίες αναγνωρίζονται κανονικά σε όλες τις χώρες της ΕΕ.
• Χαμηλό εργατικό κόστος. Ο κατώτατος μισθός ανέρχεται στα 130 (εκατόν τριάντα) ευρώ μηνιαίως, τέσσερις φορές χαμηλότερος από ό,τι στην Ελλάδα.
• Υπάρχει αγγλόφωνο εργατικό δυναμικό με μέσο μηνιαίο μισθό 350€.
• Η Βουλγαρία είναι η φθηνότερη χώρα – μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε τρόφιμα, ρουχισμό και ενοίκια. Ακόμη, το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας, ειδικά στους βιομηχανικούς καταναλωτές, είναι από τα χαμηλότερα στην ΕΕ.
• Μικρή χιλιομετρική απόσταση από την Ελλάδα.
• Στρατηγικά, η χώρα βρίσκεται σε σημαντικές εμπορικές οδούς και διαθέτει επαρκείς υποδομές.
• Επιτρέπεται η αγορά ακινήτου στο όνομα της εταιρίας με 100% ιδιοκτησία.
• Η διεύθυνση διοίκησης της εταιρίας δεν είναι απαραίτητο να συμπίπτει με την έδρα της.

Επομένως, ιδρύοντας μια εταιρία στη Βουλγαρία, ένας Έλληνας επιχειρηματίας καταφέρνει να:

1) Μειώσει τον φόρο βάσει τεκμηρίων διαβίωσης ως φυσικό πρόσωπο στην Ελλάδα.

2) Αυξήσει τα εταιρικά κέρδη μετά φόρων.

3) Αποφύγει τη σκανδαλωδώς πολύπλοκη ελληνική φορολογική νομοθεσία.

4) Μειώσει το λειτουργικό κόστος.

5) Αποκτήσει ένα διεθνές επιχειρηματικό προφίλ (έστω και 20 χμ από το σπίτι του).

6) Διευκολύνει, για λογαριασμό της εταιρίας του, την ενοικίαση ή αγορά ακινήτων (γραφεία, σπίτια, οικόπεδα κλπ.) στη Βουλγαρία, μιας αναδυόμενης δύναμης στην αγορά real estate, ευρωπαικά.

Συμπεραίνει κανείς, λοιπόν, ότι η Βουλγαρία αποτελεί την ύστατη καταφυγή για τον Έλληνα επιχειρηματία, τη Γη της Επαγγελίας, χωρίς το ορατό και κατά κοινή ομολογία, βαρύ χέρι του Έλληνα νομοθέτη. Είναι όμως έτσι τα πράγματα;

Σε αυτό το σημείο, επιβάλλεται να γίνει αναφορά στον τρόπο με τον οποίο η ελληνική νομοθεσία προσδιορίζει τη φορολογική κατοικία των φυσικών προσώπων, έννοια την οποία παραβλέπουν όλες εκείνες οι εταιρίες που προσφέρουν λύσεις μεταφοράς έδρας στη γείτονα. Συγκεκριμένα, ο Νόμος 4172/2013 ορίζει πως η φορολογική κατοικία του φυσικού προσώπου θεωρείται ότι βρίσκεται στην Ελλάδα, εφόσον το εν λόγω πρόσωπο «έχει στην Ελλάδα τη μόνιμη ή κύρια κατοικία του ή τη συνήθη διαμονή του ή το κέντρο ζωτικών του συμφερόντων, δηλαδή τους προσωπικούς, οικονομικούς ή κοινωνικούς δεσμούς του». Πράγματι, ένα φυσικό πρόσωπό του οποίου, η οικογένεια κατοικεί στην Ελλάδα (προσωπικοί δεσμοί) ή το σύνολο της περιουσίας του εντοπίζεται ή συνδέεται άμεσα με την Ελλάδα (οικονομικοί δεσμοί), δύναται υπό προϋποθέσεις να μην θεωρηθεί φορολογικός κάτοικος της Χ χώρας, αλλά της Ελλάδας, και να φορολογηθεί από αυτήν για το παγκόσμιο εισόδημά του.

Ο ίδιος νόμος ορίζει πως ένα νομικό πρόσωπο ή μία νομική οντότητα είναι φορολογικός κάτοικος Ελλάδας για οποιοδήποτε φορολογικό έτος, εφόσον:

• συστάθηκε ή ιδρύθηκε σύμφωνα με το ελληνικό δίκαιο,
• έχει την καταστατική του έδρα στην Ελλάδα, είναι δηλαδή καταγραμμένη στα ημεδαπά εταιρικά μητρώα ή
• ο τόπος άσκησης της πραγματικής της διοίκησης είναι στην Ελλάδα οποιαδήποτε περίοδο στη διάρκεια του φορολογικού έτους.

Σημειώνεται ότι:

Καταστατική έδρα είναι αυτή η οποία αναγράφεται στο καταστατικό ίδρυσης της εταιρείας και συμπίπτει με την χώρα σύμφωνα με το δίκαιο της οποίας ιδρύεται η εταιρεία .

Πραγματική έδρα, είναι ο τόπος άσκησης της πραγματικής διοίκησης της εταιρείας.

Με λίγα λόγια, ακόμα και αν μια εταιρεία μεταφέρει την καταστατική της έδρα σε άλλη χώρα, εγγραφόμενη στο αντίστοιχο εταιρικό μητρώο της αλλοδαπής, η άσκηση της πραγματικής διοίκησής της από την Ελλάδα, τον πραγματικό τόπο από όπου καλύπτονται οι καθημερινές ανάγκες της και εκτελούνται οι συναλλαγές, μπορεί να επιτρέψει στο ελληνικό κράτος να τη θεωρήσει φορολογικό κάτοικο Ελλάδος, απαιτώντας την καταβολή φόρου επί του παγκόσμιου εισοδήματός της.

Ορισμένα από τα στοιχεία που λαμβάνονται υπόψιν για τον προσδιορισμό του τόπου άσκησης πραγματικής διοίκησης της εταιρείας είναι:

• ο τόπος άσκησης της καθημερινής διοίκησης
• ο τόπος λήψης στρατηγικών αποφάσεων,
• ο τόπος πραγματοποίησης της ετήσιας γενικής συνέλευσης των μετόχων ή εταίρων
• ο τόπος τήρησης βιβλίων και στοιχείων,
• ο τόπος συνεδριάσεων του ΔΣ ή άλλου εκτελεστικού οργάνου διοίκησης,
• ο τόπος κατοικίας των μελών ΔΣ ή άλλου εκτελεστικού οργάνου διοίκησης.

Ακόμη, ακόμη και στην περίπτωση που κάποιος Έλληνας φορολογούμενος δεν αποκλειστικός μέτοχος σε εταιρία της αλλοδαπής, ενδεχομένως να ληφθεί υπόψη και το ποσοστό συμμετοχής του. Έτσι, αν συμμετέχει άμεσα ή έμμεσα με ποσοστό άνω του 50% στην αλλοδαπή εταιρεία, η οποία βρίσκεται σε κράτος μη συνεργάσιμο ή υπάγεται σε προνομιακό φορολογικό καθεστώς, (πχ. Βουλγαρία, Κύπρος) και άνω του 30% του καθαρού εισοδήματος προ φόρων της εταιρείας αντιστοιχεί σε τόκους, μερίσματα, δικαιώματα και εισόδημα από ακίνητη περιουσία, το ελληνικό κράτος έχει τη δυνατότητα να απαιτήσει φόρο.

Επομένως, πριν από την απόφαση μεταφοράς της έδρας μιας εταιρείας σε άλλη χώρα θα πρέπει να έχει προηγηθεί η μεταφορά της πραγματικής της έδρας στην χώρα αυτή, καθώς το δίκαιο της δεύτερης υπερισχύει της πρώτης.

Περνώντας στο δια ταύτα του παρόντος άρθρου, σύμφωνα με δημοσιεύματα των τελευταίων ημερών, οι ελληνικές ελεγκτικές αρχές έχουν εντατικοποιήσει τους ελέγχους τους, ώστε να εντοπιστούν τα αυτοκίνητα που κυκλοφορούν παράνομα στην επικράτεια, φέροντας ξένες πινακίδες. Σημειωτέον, το οκτάμηνο Ιανουαρίου–Αυγούστου, πραγματοποιήθηκαν 5.102 έλεγχοι νόμιμης κατοχής και κυκλοφορίας οχημάτων με ξένες πινακίδες, ενώ διαπιστώθηκαν 477 παραβάσεις. Η Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων τονίζει ότι αυτού του είδους η παραβατικότητα είναι ιδιαίτερα αισθητή στη Βόρεια Ελλάδα, με τη Θεσσαλονίκη να ευθύνεται για το ήμισυ των περιστατικών.

Η είσοδος της Βουλγαρίας στην ΕΕ το 2007 αποτέλεσε την απαρχή μιας διαρκούς αιμορραγίας του ελληνικού δημόσιου ταμείου, εξαιτίας του φαινομένου της “εγκατάστασης” των ελληνικών εταιριών στη γείτονα, πτυχή του προβλήματος αποτελεί και το κεφάλαιο “πινακίδες αυτοκινήτου BG”. Το πρόβλημα οξύνθηκε από τη στιγμή που η ελληνική οικονομία εισήλθε βιαίως στην πραγματικότητας της λιτότητας. Η αύξηση όλων των εξόδων που αφορούν το αυτοκίνητο, γιγάντωσε τη μαύρη τρύπα στα δημόσια έσοδα, ενώ μέχρι πρότινος, οι Δημόσιες αρχές αδιαφορούσαν ή αδυνατούσαν να ελέγξουν το φαινόμενο. Ωστόσο, η πρόσφατη κινητικότητα των ελεγκτικών υπηρεσιών απέδωσε καρπούς, εντοπίζοντας οχήματα με πινακίδες άλλων χωρών και κυρίως Βουλγαρίας, οι ιδιοκτήτες των οποίων δεν είχαν μαζί τους τα απαραίτητα δικαιολογητικά, ώστε να αποδείξουν ότι μπορούν να τα κυκλοφορούν στη χώρα. Οι έλεγχοι θα ενταθούν μετά τον Οκτώβριο, σε συνεργασία με τους τελωνειακούς της γείτονος. Επίσης, οι ελληνικές αρχές επισημαίνουν ότι, εκτός της δέσμευσης των ΙΧ, προβλέπονται κλιμακούμενα πρόστιμα, ύψους 3.000 ευρώ περίπου για αυτοκίνητα 1.400-1.600 κυβικών, 5.000 ευρώ για αυτοκίνητα 1.600-2.000 κυβικών, ενώ προσεγγίζουν τις 8.000 ευρώ για οχήματα άνω των 2.000 κυβικών, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι πληρώνουν όλοι όσοι εντοπίζονται, καθώς πολλοί ιδιοκτήτες εγκαταλείπουν τα ΙΧ, τα οποία στη συνέχεια κατάσχονται από το ελληνικό Δημόσιο και δημοπρατούνται.

Αναφορικά με το πώς ένα ελληνικό αυτοκίνητο αποκτά βουλγαρικές πινακίδες, μπορούν να αναφερθούν δύο διαθέσιμες λύσεις.

Η πρώτη και συνηθέστερη έγκειται στην ίδρυση εικονικής εταιρείας στη Βουλγαρία και η δήλωση του οχήματος ως περιουσιακό στοιχείο της εταιρείας. Η γραφειοκρατική διαδικασία για την απόκτηση βουλγάρικου ΑΦΜ είναι απλούστατη με το κόστος του παραβόλου περίπου 200 ευρώ. Σύμφωνα με τη νομοθεσία, το πρώτο εξάμηνο το αυτοκίνητο δεν μπορεί να βγει από τη βουλγάρικη επικράτεια. Ωστόσο, η γειτονική χώρα ανήκει στην ΕΕ και στα σύνορα δεν γίνεται σχεδόν ποτέ ούτε ο τυπικός έλεγχος.

Η δεύτερη λύση είναι πιο σύνθετη και αφορά την εικονική δήλωση μόνιμης κατοικίας στη Βουλγαρία, οπότε ο ιδιοκτήτης καλείται να αποδείξει ότι πληρώνει φόρους στο βουλγάρικο Δημόσιο, εμφανίζοντας πληρωμές δημοτικών τελών στη βουλγάρικη πόλη που υποτίθεται ότι διαμένει, λογαριασμούς θέρμανσης, νερού κ.α., καθώς και να αποδείξει ότι μένει εκεί 185 μέρες τον χρόνο. Μεσάζοντες με διασυνδέσεις στη Βουλγαρία, μέλη ή όχι του κρατικού μηχανισμού, αναλαμβάνουν να δημιουργήσουν έναν εικονικό μόνιμο κάτοικο Βουλγαρίας.

Γίνεται κατανοητό ότι η πρώτη μέθοδος, ως λιγότερο πολύπλοκη, προτιμάται από εκείνους που θέλουν να παρανομήσουν. Σε καμία περίπτωση δεν αφορά τους Έλληνες επιχειρηματίες που με κάθε νομιμότητα ασκούν μέσω των εταιριών τους, δραστηριότητα στη Βουλγαρία.

Έτσι, με βάση στοιχεία του Μητρώου Εγγραφής Εταιρειών του Βουλγάρικου Εμπορικού Επιμελητηρίου, μέχρι το α΄ δίμηνο του 2016 είχαν ιδρυθεί στη Βουλγαρία 11.841 ελληνικές εταιρείες, εκ των οποίων μόλις οι 2.000 φέρονται να είναι ενεργές, να έχουν δηλαδή τζίρο και εργαζόμενους. Με την επιβολή των capital controls, το πρόβλημα οξύνθηκε. Ειδικότερα, το πρώτο δίμηνο του 2016 φέρονται να ιδρύθηκαν στη γειτονική χώρα 581 νέες ελληνικές επιχειρήσεις, δηλαδή εννέα με δέκα ημερησίως. Επομένως, αν και είναι αδύνατος ο ισχυρισμός ότι οι ιδιοκτήτες επιχειρήσεων με απουσία δραστηριότητας ή μηδενικό αριθμό απασχολουμένων παρανομούν, εντούτοις έχουμε μια εκτίμηση για το μέγεθος της παρανομίας – φοροδιαφυγής, αλλά και διαφθοράς, τόσο των Ελλήνων φορολογουμένων, όσο και του βουλγαρικού κρατικού μηχανισμού και των προσκείμενων σε αυτόν.

Προς επίρρωση των ανωτέρω, σημειώνεται ότι, σύμφωνα με το Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς “Corruption Perception Index” για το 2015, η Ελλάδα καταλαμβάνει την 58η θέση, ενώ η Βουλγαρία την 76η, σε σύνολο 168 χωρών. Η κατάταξη γίνεται με την 1η θέση να καταλαμβάνεται από τη χώρα με τη μικρότερη αντιλαμβανόμενη διαφθορά, τη Δανία εν προκειμένω – επιπλέον, Ελλάδα και Βουλγαρία βρίσκονται στην ίδια θέση περίπου, στην κατάταξη του αμερικανικού think-tank “Fund for Peace”, τον επονομαζόμενο Δείκτη Εύθραυστων Κρατών “Fragile States Index”, για το έτος 2016. Ο εν λόγω δείκτης χρησιμοποιεί 12 μεταβλητές για την αξιολόγηση, συμπεριλαμβανομένων των απειλών ασφαλείας, την οικονομική κατάσταση, την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τις προσφυγικές ροές.

Συμπέρασμα 1ο) “Το ψάρι βρομάει από το κεφάλι” λέει η παροιμία, αλλά αυτό δεν έχει και πολλή σημασία, όταν και το σώμα βρίσκεται σε προχωρημένη σήψη. Ο νόμος είναι νόμος και πρέπει να τηρείται από όλους, ανεξαιρέτως. Πρέπει να γίνουν πολλά για να μειωθούν τα κρούσματα διαφθοράς και να προωθηθεί η αξιοκρατία, τόσο σε νομοθετικό επίπεδο, όσο και στην κουλτούρα – νοοτροπία των πολιτών.

Συμπέρασμα 2ο) “Ένας κούκος δε φέρνει την άνοιξη” και η οικονομική ευημερία δεν μπορεί να εγγυηθεί την πρόοδο της χώρας. Έχουμε πολύ δουλειά μπροστά μας…

“Αν κοιτάξει κανείς το πρόβλημά του από κοντά, θα διαπιστώσει ότι αποτελεί και αυτός μέρος του προβλήματος”.
Η φράση αποδίδεται στο Μέρφι.
Πηγές:

http://www.insider.gr/epiheiriseis/8045/pano-apo-60000-epiheiriseis-metakomisan-sti-voylgaria