Ουρανία Κ. Τσάνταλη, Φοιτήτρια Οικονομικών Επιστημών ΑΠΘ
Εισαγωγή
Τα τελευταία χρόνια η Κίνα έχει μονοπωλήσει το ενδιαφέρον στον κλάδο της ναυτιλίας, εξελίσσοντας σταδιακά από μια οικονομία μεσαίου βεληνεκούς σε ηγετική δύναμη, που επηρεάζει το διεθνές επενδυτικό τοπίο. Η σταθερά ανοδική της πορεία, της επιτρέπει πλέον να συγκαταλέγεται ανάμεσα στις πιο ισχυρές οικονομίες παγκοσμίως. Έχοντας διατηρήσει τη δυναμική της παρουσία, αποτελεί καταλυτικό παράγοντα στα διεθνή γεγονότα, λαμβάνοντας συχνά τον χαρακτηρισμό ‘’εργοστάσιο του κόσμου’’.
Ο πιο κομβικός τομέας για τη διείσδυση της Κίνας στο παγκόσμιο εμπόριο είναι ο ευρύτερος κλάδος των logistics και πιο συγκεκριμένα της ναυτιλίας, αφού περίπου οι μισές μεταφορές εμπορευμάτων πραγματοποιούνται δια θαλάσσης. Η Κίνα κατέχει εξέχουσα θέση στον εν λόγω τομέα, καθώς σε εγχώριο επίπεδο υπολογίζεται ότι διαθέτει 122.000 χιλιόμετρα θαλάσσιων δρόμων για εσωτερική διανομή, ενώ σε παγκόσμια κλίμακα κατέχει τους επτά από τους δέκα κορυφαίους λιμένες εμπορευματοκιβωτίων.
Ανάπτυξη του Κινεζικού Ναυτιλιακού Στόλου
Η διαμόρφωση του κινεζικού εμπορικού στόλου ξεκίνησε τη δεκαετία του 1960, με τη χωρητικότητα του στόλου υπό κινεζική σημαία να υπολογίζεται μέγιστα στους 470.000 τόνους. Έναν χρόνο αργότερα, η ίδρυση της εταιρείας China Ocean Shipping Company (COSCO) πυροδότησε μια διαδικασία επέκτασης, η οποία έως το 1990 είχε διαμορφώσει τη χωρητικότητα του στόλου σε 13.9 εκατομμύρια τόνους. Αρχικά, η αύξηση αυτή οφειλόταν στο εμπόριο αγαθών, ενώ αργότερα σημαντικό ρόλο διαδραμάτισε η ανάπτυξη των θαλάσσιων εισαγωγών της Κίνας, οι οποίες εκτοξεύθηκαν το 1995. Ταυτόχρονα, η μεγέθυνση του εμπορικού στόλου ήταν ταχεία και εκρηκτική, απαριθμώντας τα 1.576 δεξαμενόπλοια αξίας 47,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων, καθώς και 1.011 πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων αξίας 42,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Ο ναυτιλιακός στόλος της Κίνας, έως τον Σεπτέμβριο του 2024, διέθετε χωρητικότητα εκτοπίσματος 430 εκατομμυρίων τόνων σε αντιστοιχία 18,7% της παγκόσμιας συνολικής χωρητικότητας. Επιπρόσθετα, η διεκπεραίωση μεταφορικών φορτίων μέσω των κινεζικών λιμανιών ξεπέρασε τους 11,5 δισεκατομμύρια τόνους και ο όγκος των εμπορευματοκιβωτίων έφτασε στις 200 εκατομμύρια μονάδες. Αναφορικά με τη ναυπηγική βιομηχανία, το βιβλίο παραγγελιών απαρίθμησε 3.256 πλοία συνολικής χωρητικότητας 224 εκατομμυρίων dwt τον Νοέμβριο του 2024, συγκεντρώνοντας το 65% των παγκόσμιων παραγγελιών, μια αύξηση της τάξεως του 72% από το 2022.
Τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρείται μία συντονισμένη προσπάθεια των Κινέζων να επεκταθούν σε στρατηγικούς λιμένες παγκοσμίως, μέσα από μεγάλες επενδύσεις σε έργα υποδομών, που πολλές φορές ξεπερνούν τα δισεκατομμύρια ευρώ. Το Πεκίνο διαθέτει στη κατοχή του λιμάνια και τερματικούς σταθμούς σε 50 χώρες και σχεδόν 100 τοποθεσίες σε ολόκληρο τον κόσμο, γεγονός που δημιουργεί πρόσβαση σε όλες τις ηπείρους και τους ωκεανούς. Έτσι, οι ναυτιλιακοί φορείς της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας έχουν κυρίαρχη παρουσία στο παγκόσμιο εμπόριο και στις διεθνείς εξελίξεις του εν λόγω κλάδου.
Σήμερα, οι κινεζικές εταιρείες που είναι υπεύθυνες για την απόλυτη πλειοψηφία των επενδύσεων που πραγματοποιούνται είναι οι COSCO Shipping Ports, China Merchants Port Holdings (CM Port) και Qingdao Port International Development (QPI). Μάλιστα, οι δύο πρώτες εξ αυτών λειτουργούν υπό την επίβλεψη της κρατικής επιτροπής εποπτείας. Ως εκ τούτου, έχουν το συγκριτικό πλεονέκτημα, που τους επιτρέπει να δανείζονται με χαμηλό επιτόκιο, από τις κρατικές κινεζικές τράπεζες. Σε μόλις πέντε χρόνια, έχουν τριπλασιάσει τις επενδύσεις τους και πιο συγκεκριμένα ο αριθμός των ξένων λιμένων όπου έχουν επενδύσεις αυξήθηκε από δέκα σε σαράντα.
Λειτουργία της COSCO
Ιδρύθηκε το 1961 ως μια κρατική κινεζική εταιρεία στον τομέα των μεταφορών, όμως πήρε τη σημερινή της μορφή ως πολυεθνικός όμιλος το 2016 μετά τη συγχώνευση των China Ocean Shipping Company και China Shipping Group Company. Μετονομάστηκε σε COSCO Shipping, καθώς η λειτουργία της παραμένει κάτω από κρατικά συμφέροντα. Ο κορυφαίος στόλος εμπορευματοκιβωτίων στον κόσμο, διαθέτει ένα δίκτυο εξυπηρέτησης σε 145 χώρες, 635 λιμάνια, 398 θαλάσσιες διαδρομές, καθώς και 545 σκάφη για εκμετάλλευση.
Πιο συγκεκριμένα, το 2020 η COSCO Shipping Ports διαχειρίστηκε 357 τερματικούς σταθμούς σε 36 λιμάνια παγκοσμίως, εκ των οποίων 210 προορίζονταν για εμπορευματοκιβώτια με ετήσια ικανότητα χειρισμού περίπου 124 εκατομμύρια TEU. Σε ευρωπαϊκή κατάταξη το παραδοσιακό τρίπτυχο των λιμανιών με το μέγιστο μεταφορικό έργο αποτελείται από το Ρότερνταμ, την Αμβέρσα και το Αμβούργο. Στα δύο πρώτα έχει επενδύσεις και κυρίως στο λιμάνι του Ρότερνταμ όπου στεγάζεται ένας από τους πιο προηγμένους τερματικούς σταθμούς στον κόσμο, ο Euromax, του οποίου έχει μερίδιο κατοχής της τάξεως 35%. Στη τέταρτη θέση βρίσκεται το λιμάνι του Πειραιά, στο οποίο έχει την απόλυτη κατοχή και τη μεγαλύτερη συμμετοχή, συγκριτικά με τις υπόλοιπες επενδύσεις της. Η κινεζική εταιρεία αγοράζει κυρίως τερματικούς σταθμούς σε μεσαίου μεγέθους λιμάνια με στόχο να τα μετατρέψει σε μεγάλα εμπορευματικά κέντρα, όπως συνέβη και στη χώρα μας, με το λιμάνι του Πειραιά.
Επενδύσεις στην Μεσόγειο και την Ελλάδα
Το Πεκίνο έχει δώσει πολλές φορές ψήφο εμπιστοσύνης στην ευρωπαϊκή ακτογραμμή, καθώς οι τρείς προαναφερθείσες εταιρείες έχουν επενδύσει, μέχρι σήμερα, σε 17 λιμάνια στη Μεσόγειο και την Ευρώπη. Το ενδιαφέρον της Κίνας εστιάζει στη περιοχή της Μεσογείου, αφού αποτελεί μια περιοχή κόμβο με σημαντικά εμπορικά οφέλη. Προσεγγιστικά, τα 3/5 των εξαγωγών της πραγματοποιούνται μέσω θαλάσσης και η διαδρομή της Μεσογείου προσφέρει αμεσότητα προς την Ευρώπη. Συνεπώς, η διμερής συνεργασία και η αυξημένη εμπορική δραστηριότητα που πραγματοποιείται καθημερινά κρίνει απαραίτητη τη κινεζική συμμετοχή στις ευρωπαϊκές υποδομές και επενδύσεις. Η Μεσόγειος, χάρη στη στρατηγική της θέση και την άμεση σύνδεση με τα Βαλκάνια, αποτελεί ελκυστική επιλογή για επενδύσεις, με την Ελλάδα να προσελκύει συχνά ενδιαφέρον.
Στην Ελλάδα το επίκεντρο της προσοχής στρέφεται στο λιμάνι του Πειραιά, ένα από τα πιο πολυσύχναστα λιμάνια της Ευρώπης καθώς και το πλησιέστερο ευρωπαϊκό λιμάνι στη διώρυγα του Σουέζ. Πιο συγκεκριμένα, αποτελεί διεθνές κέντρο κρουαζιέρας, διαμετακομιστικό κέντρο, ενώ ταυτόχρονα έχει την δυνατότητα να διαχειρίζεται πλοία πολλών διαφορετικών τύπων, αλλά και μεγέθους. Το 2004 ξεκίνησαν οι πρώτες συζητήσεις και το 2009 παραχωρήθηκε επίσημα ο σταθμός εμπορευματοκιβωτίων (ΣΕΜΠΟ) του Πειραιά στην COSCO Shipping Corp Ltd. Τελικά, το 2016, ο ΟΛΠ Α.Ε πούλησε το 100% της κατοχής του λιμένα έναντι της αξίας 368,5 εκατομμυρίων δολαρίων.
Βιβλιογραφία
- COSCO Shipping Lines, lines.coscoshipping.com, Διαθέσιμο από: https://www.lines.coscoshipping.com/home/
- ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΛΙΜΕΝΟΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ, olp.gr, Διαθέσιμο από: https://olp.gr/el/
- Μηνάς Τσαμόπουλος (2021), Οι κινεζικές επενδύσεις σε λιμάνια της Μεσογείου και της Ευρώπης, newmoney.gr, Διαθέσιμο από: https://www.newmoney.gr/roh/palmos-oikonomias/nautilia/i-kinezikes-ependisis-se-limania-tis-mesogiou-ke-tis-evropis/
- Μηνάς Τσαμόπουλος (2024), Κίνα: Απόλυτη κυριαρχία στη ναυπηγική βιομηχανία με το 65% των παγκόσμιων παραγγελιών, newmoney.gr, Διαθέσιμο από: https://www.newmoney.gr/roh/palmos-oikonomias/nautilia/kina-apoliti-kiriarchia-sti-nafpigiki-viomichania-me-to-65-ton-pagkosmion-parangelion/
- Κυριάκος Καρυώτης (2024), Κίνα: Η χωρητικότητα εκτοπίσματος του εμπορικού στόλου ήταν τον Σεπτέμβριο στο 18,7% της παγκόσμιας, ertnews.gr, Διαθέσιμο από: https://www.ertnews.gr/roi-idiseon/kina-i-xoritikotita-ektopismatos-tou-emporikou-stolou-itan-ton-septemvrio-sto-18-7-tis-pagkosmias/
- (2023), Πώς η Κίνα χτίζει ένα παγκόσμιο δίκτυο στρατηγικά σημαντικών λιμανιών, trtrussian.com, Διαθέσιμο από: https://www.trtrussian.com/politika/kak-kitaj-stroit-globalnuyu-set-strategicheski-vazhnyh-portov-15737789
